wajda'nın en mühim filmi kabul edilen mermer adam, polonyo'da sosyalist bir düzeni inşa etmek uğruna harcanan yaşamları konu alan, ağır hatta kaya gibi bir sistem eleştirisidir.. ya çehovvari aşk filmleri ya da beton gibi toplumsal gerçekçi filmler çeken wajda'nın, bu film, dilini daha da bilemesine, na böyle keskin tomruk gibi olmasına da vesile olmuştur hani (nasıl nasıl)..

özelde, polonya içün helak olan bir işçinin dramı, genelde ise bir türk büyüğünün meşhur lakırdısı "ne mozaiği lan, mermer"i işleyen film, hafiften barok takılmış, mermer oymacılığında süslü ve fakat zarif bir zevk yakalamıştır..

(atlantisten gelen zekiye - 18 Nisan 2002 13:13)

tipik bir sosyalizm eleştirisi.politik yanı sıradan insani yanı etkileyici.özellikle birkut'un onu terkeden karısıyla 3 yıl sonra cafedeki görüşmesi..

(cella - 4 Ağustos 2008 10:34)

andrzej wajda üstadın 1977 yapımı olan, krzysztof zanussi'nin barwy ochronne (1976) (kamuflaj) filmi ile ahlaki kaygı sinemasının kapılarını aralayan filmidir. film içindeki film taktiği ile polonya sinemasına dayatılan sosyalist gerçekçilik zorlamasının köküne kibrit suyu sıkar. ayrıca 1981 yapımı olan czlowiek z zelaza bir anlamda mermer adamın devamı niteliğindedir.

--- spoiler ---
film sonunda oğlundan birkut'un öldüğünü öğreniriz. televizyon yönetiminin karşı çıkışlarına rağmen artık filmi tamamlaması için agnieszka'nın elindeki en güçlü silah birkut'un oğlu maciej tomczyk'tir.

--- spoiler ---

ayrıca polonya sineması üzerine akademik makale araştırması yaparken, başlıklar arasında en çok karşılaşılan, en çok gönderme ve alıntı yapılan filmlerdendir. üzerinde çalışanı allah kurtarsındır...

(erastes - 3 Mart 2010 13:30)

sosyalizmden çok stalinizm eleştirisidir.

(writer - 29 Kasım 2010 01:17)

(bkz: nowa huta)

(halitkin - 18 Aralık 2011 09:41)

mateusz birkut adlı sosyalizme gönül vermiş ve halk kahramanı olarak lanse edilmiş bir duvar ustasının , rejime duyduğu güvenin sarsılmasını yıllar sonra onun hakkında film çeken bir televizyon ekibinin yaptığı araştırmalarla aktaran film.

(kirkinin da kulbu kirik karakter - 14 Temmuz 2005 18:05)

wajda'nın sosyalizm eleştirisi değil sosyalizm olmamanın eleştirisi olan harika filmi.

--- spoiler ---

mateusz birkut gibi idealist işçilerin amacı herkesin evinin olabildiği şekilde üretimi geliştirmek ve hızlandırmaktı. yozlaşmış bürokrasi onu durdurur.

--- spoiler ---

bir de bu film daha 1976'da bile polonyayı herhangi bir batı ülkesinden pek de farklı olmayan bir yer olarak gösteriyor ki bu çok ilginç.

yıllardan sonra gelen edit: o kadar olmuş mu ben bu filmi izleyeli yahu? ne kadar da capcanlı hala zihnimde halbuki. bir de neden "yozlaşmış bürokrasi" demişim anlamadım ki? bütün bürokrasiler tanımı gereği yozdur zaten.

(kunta kinte - 15 Aralık 2005 16:26)

citizen kane'de bir kelimenin peşine düşüp (neydi o?) tüm tanışlarla görüşerek açığa çıkarılan giz, mermer adam'da bir ülkenin ahvali; o makus öykü becomes a motion picture event.

ödevini yaparken bi ilhan irem vardı noldu ona moduna giren güzel agnieszka eline geçen belgesellerde pek bi kahraman, ama sonra unutulmuş, hafif andon bir figür olan mateusz birkut'un peşinde dolanırken tarihle yüzleşmek durumunda kalır ve sosyalist polonya'daki hizipleşmelerden savrulmalardan, iftiralar ve dolapların arasından sıyrılarak kendi gününe ve kendi ahvalinin ne olacağına dair sorgulara girişir. mayhoş bi "noolmuş bize be abi" sitemi var gibidir.

izlemeden evvel kafada oluşan epik-tarihsel filmle uzaktan yakından alakası olmayan filmin en güzel sahnesi, finale yakın baba-kız muhabbetidir sanıyorum. anlaşılan, polonya tarihi öğrenilmeden sinema tarihi de anlaşılmayacak.

(bkz: przypadek)

(grapes of butcher - 23 Aralık 2005 20:39)