batılıların "records of the grand historian" diye adlandırdıkları,sima qian tarafından kaleme alınmıs eser.kitabın baslıgı cince "tarihsel kayıtlar" manasına geliyor.cin tarihinin en kapsamlı eserlerinden biri,yazıldıgı donem dusunuldugunde belki de en önemli yapıtı.130 bolümden olusan bu eserin modern cevirileri bile 3000 kusur sayfayı buluyor.

(bidon - 1 Temmuz 2004 13:04)

türkçesi olup olmadığını merak ettiğim eser.

(ah minel aski ve halatihi - 11 Kasım 2017 08:38)

nam-ı diğer shih-chi. eski çin'i ve eski türklerin yaşadığı devirleri anlatan ilk modern kaynak eser olan, sse-ma ch'ien veya sima qian adlı tarihçi tarafından yazılan, yüz otuz kısımlık bir yıllık.

shiji, çin'in efsane hükümdarlarından huang-ti zamanından (mö 2700-2600) han sülalesi hükümdarı wu-ti'nin saltanatının yüen-shou döneminin ilk senesine yani mö 122'ye kadar olan toplam 2600 yıllık bir dönemin tarihini anlatır. bu yüz otuz kısım da kendi içerisinde 12 pen-chi, 30 shih-chia (şıciya: soy, sülale), 70 tane de lieh-chuan (biyografi) olarak ayrılmıştır. en son 130. kısım ise sse-ma ch'ien'in kendi biyografisidir.

pen-chi'ler, yukarıdaki dönem içindeki imparatorların biyografilerini ihtiva ederler. ilk pen-chi, "beş imparator" adını taşır. bu bölümde ilk olarak çin'in tarih öncesi devirlerinde hükümdar olduğu rivayet edilen huang-ti'nin faaliyetleri, kültürel ve askeri başarıları anlatılır. efsanevi rivayetlerde hunların ataları olarak bahsedilen hsün-yü'lerin de yer alması türk tarihi için önemli noktalardandır. huang-ti'den sonraki imparatorlardan chuan-hsü, chiao, yao ve shun devirlerini anlatan bölümlerde de türklerin ataları ile ilgili bilgiler çıkarılabiliyor.

ikinci pen-chi'de çin'in hsia hanedanı anlatılır. bu hanedanın hüküm sürdüğü bölgelerin genel olarak şimdiki shan-hsi'nin güneyi ile heh-nan'ın batı ve orta bölümleri olduğu anlaşılmaktadır. bu bölgelerde bulunan "renkli çanak çömlek kültürü", asıl çin kültüründen farklılık göstermekte. bu yüzden ilk çin kültüründe yoğun bir şekilde yabancı menşeli kültürlerin etkisinin bulunduğu kabul edilmektedir. hsia bölümünde oldukça karışık ve zor ayıklanır olsa da türklerin ilk devirleriyle ilgili biraz bilgi bulmak mümkündür.

üçüncü pen-chi, shang hanedanını (mö 1450–1050) anlatır. bu hanedanın hüküm sürdüğü zamanlarda yazı artık icat edilmiş olduğu için, bu dönemlere ait bilgiler de çoğalmaktadır. shih-chi'nin bu bölümü, aslında efsanevi rivayetlerden kurtularak tarihi belgelere dayanabilen kısımlarının başlangıcı sayılabilir. buradan itibaren türk tarihinin ilk devirleriyle ilgili kıymetli bilgiler vardır.

çin'in chou hanedanı shih-chi'nin 4. pen-chi kısmında anlatılıyor. bu hanedanın dini inançlarındaki ve sosyal, kültürel hayatlarındaki bazı özellikler ve savaşlarda batı kökenli savaş arabaları kullanmış olmaları gibi sebeplerle chou'ların da bir türk hanedanı olabileceği düşünülmüştü. chou'ları anlatan 4. pen-chi'den sonraki sekiz pen-chi, çin hükümdarlarının biyografyalarıdır. sadece yedinci sıradaki hsiang-yü, bir hükümdar değildir. hsiang-yü, ch'in hanedanı ile han hanedanı arasında hükümdar olmak için mücadele eden birisiydi.

pen-chi'lerden sonra 10 bölüm piao (tablo) vardır. sse-ma-ch’ien, bu nien-pao'larla (yıllık tablosu) bütün kitabın kronolojik çatısını kurmuştur. tablolar, çok eski dönemler için "yüzyıl tablosu" olarak düzenlenmiştir. daha yakın tarihler için ise yıl veya ay tabloları düzenlenmiştir. ikinci sınıflandırma şekli ise "olayların devletlere göre anlatılması" ve "seneye göre devletlerin anlatılması" olarak ayarlanmıştır. bu sistem, hem diğer bölümlerde anlatılan olayların daha geniş bir perspektifle görülmesini sağlıyor hem de kullanma kolaylığı getiriyor.

shu bölümü, sekiz kısımdan meydana geliyor. bu sekiz kitap, tarihi olaylarla ilgili değil kültürel bilgi verirler. li shu, genel anlamda görgü veya teşrifat kuralları diyebileceğimiz çeşitli kuralları anlatır. yüeh shu, müzik kitabıdır. çin’de müziğin devlet idaresinde önemli bir yeri vardı. lü shu ise hukuk ile ilgili bölümdür. çin tarihinde kanunların gelişimini gösterdiği gibi onların hunlara bakış açısını ve sebeplerini de gösterebilir. li shu, takvim bölümüdür. t'hien-kuan-shu, astronomi kitabıdır. sse-ma-ch'ien'in babasının aynı zamanda bir astronomi bilgini olduğu söylenmektedir. feng-shan shu, imparatorların dağda yere ve göğe ibadeti ve bu ibadetin tören şekillerini anlatır. heh-ch'ü shu, çin'in coğrafi yapısını nehirleri ve akarsuları anlatır. p'ing-chün shu ise para sistemi hakkında bilgi verir.

shih-chia, otuz kısımdan meydana geliyor. shih-chia kısımlarında önemli beğ'lerin tarihte uzun süre önemli rol oynamış ailelerin soy kütükleri ve yaptıkları işler anlatılır. shih-chia bölümü, hunların ilk devirlerde diğer soylarla akrabalık ilişkilerinin ortaya çıkarılmasında faydalı bilgiler verebilir. özellikle çin sarayına dışarıdan gelen prenseslerin akrabalarını anlatan wai-ch'i kısmı bu açıdan önemlidir.

lieh-chuan'lar türk tarihini daha doğrudan ilgilendiren bilgilerin bulunduğu bölümlerdir. hunları anlatan "hsiung-nu" kısmı, yetmiş kısımlık lieh-chuan'ların içindedir. shih-chi'nin 110. kısmı, "hsiung-nu lieh-chuan" olarak adlandırılmıştır. bu kısım da altı alt bölüme ayrılır ve 1: hsiung-nu, 2: güney yüeh, 3: doğu yüeh, 4: chao-hsien, 5: güney-batı yi, 6: ta-yüan olarak sıralanır.

bunların dışında kalan kısımlarda ise çin'in önemli şahsiyetlerinden olan özellikli memurları, generalleri, konfüçyüs'ün öğrencileri gibi şahıslar hakkında bilgi verilir. shiji'nin son kısmı ise sima qian'ın otobiyografisidir.

(jiesheshuai - 28 Haziran 2018 23:47)

sima qian'dan geriye kalan tek yapıt.

(fij - 31 Ocak 2019 17:15)