etimolojik kökeni yunanca'nın ilk iki harfidir.
(bkz: alfa) (bkz: beta)

(bane - 14 Ocak 2007 09:54)

eger kastiniz cince veya japoncada kullanilanlar gibi karakterlerin kendi anlamlari olan alfabe turleri degil arap, latin, kril alfabeleri gibi harf=ses uzerine kurulu alfabelerse ogrenmesi hic de zor olmayan bir seydir. normal zeka duzeyinde bir yetiskin eger isterse bir baska alfabeyi iki hafta icinde bile guzelce kivirabilir, arap alfabesi hareke detayi yuzunden biraz daha uzun surebilir (ama yaz tatillerinde camiye kuran kursuna yollanmis olanlariniz varsa, bunun da aslen zor olmadigini bilir). biraz istek ve biraz pratikle entrylerinizi kril alfabesiyle yazar duruma gelebilirsiniz. alfabe degisikligine gitmis eski sovyet ulkelerinde insanlar hem kril hem latin alfabesini okuyabiliyorlar, sanirim ermenistan ve gurcistan gibi kendi alfabeleri olan ulkelerde uc alfabeyle idare ediyorlar. bu arada deminden beri de bizim alfabeyle degil de turkce karaktersiz bir klavyenin alfabesiyle yazilmis bu entryi guzel guzel okuyup anlayabildiginizi de hatirlatayim.

harf devrimi yuzunden tarihimiz ve kulturumuzle baglarimiz koptu deniyor. arap alfabesiyle yazilmis eserlere yabanciligimiz aslen harf devrimi degil dil devrimi yuzundendir. nasil ki bir cok insan kuran'i okuyabiliyor ama anlayamiyor, onlar ve arap alfabesini ogrenmek icin biraz ugrasanlar bu eski eserleri gayet de guzel okuyabilirler^* ama anlayamazlar^*. anlayamama sebebimiz de harfler degil kelimelerin degisimidir. arap alfabesinden latin alfabesine gecilmesi ile arap-fars kelimelerin yogun oldugu osmanlicadan ozturkce tabir edilen dile gecisi karistirmayalim. alfabe bir aractir, aslolan dildir.

edit: (bkz: harf devrimi)

(a lifetime of type ii errors - 22 Mayıs 2007 22:26)

uzerinde neredeyse hic dusunmeden kullandigimiz binlerce alet edevattan biri. gerci birden fazla alfabeyle buyuyenler dusunmuslerdir de benim jeton daha yeni dusuyor, su korkunc ve yalin gercekle daha yeni yuzlesiyorum: bu semboller tamamen gotten uydurma.

got kelimesini bile gotten uydurma seylerle yaziyorum ki bu yuzden her an sonsuz donguye girebilirim, suphelenen gelip ctrl-c yapsin bir zahmet.

hadi harflerin sekil semalini gectim, gorsel olmalari, goze hitap etmeleri bile zorunlu degil. gunumuzun kor alfabesi gibi (bilmiyorum "politically correct" ismini, bilsem de soylemem) birseyler de olabilirdi, taslara oyulmus girinti cikintilarla temsil edilebilirdi harfler. tabii muhtemelen birileri bunu denemistir de ama cok daha kullanissiz oldugundan dogal secilimle ayiklanmis olabilir bu tip bir alfabe. ornegin bir belki biri 15000 sene once magara duvarina resim cizecek boyasi olmadigindan bu yolu denedi ama bir yaziyi ayni anda birden fazla kisi okuyamadigindan ogrenme hizi yavasti. oysa gorsel kullanim herkese ayni anda acik, exponential bir ogrenme/yayilma hizi var yanimdaki magara adami o cisimden yansiyan isigi kapip saklamadigi icin.

daha da fantastigi tat duyusunu kullanan bir alfabe olur. tabii alfabeden once hiyeroglif gelirdi, ornegin geyik kavramini iki seker kamisiyla temsil ederiz. rehber agaca bu kamislari birakir, sonradan gelenler de yiyerek adamin mesajini okurlar; sekerler tatliysa geyikler sinirli kacalim, aciysa(?) cok geyik var yakala yiyelim gibi. (bu sistem pek tutmadi tabii, herkes aclik ve yorgunluktan oldu). yeterince cesit yemek ve tat oldu mu, soyut kavramlar da gelisti mi alfabeye gecilebilir. tas tabletlerin ustune belli siralarla bezelye bambu muz konulursa yeni gelenlere gecen seneki kurakligi anlatip bilgilendirirsin. tabii cok kurak gecmisse yazacak harf bulamazsin, bulamadigin icin kurakligi nasil onleyeceklerini ogrenemez yeni gelenler, surekli kuraklik yasanir, dongu olur, taa ki 3000 sene sonra bunu okuyan biri zamanda geriye gidip ctrl-c yapana kadar (ahaha ulan igrenc bir espri ama birakamiyorum). kisaca zor bir alfabe olur ama olur, imkansiz degil. kuvayi milliye ruhuyla bu ise dort elle sarilirsak yapariz. tabii karmasik konulari birbirimize anlatmak zor olur; edebiyatcilarin, filozoflarin hepsi obez olacaktir. ama ascilar icin iyi bir sistem, en cok yemek kitaplari satar.

tabii zor isler bunlar, butun ekonomik sistemin degismesi gerek, daha mazotun fiyati 1 ytl olmadan kokulu, tatli alfabelere filan gecemeyiz. anca elimizdekiyle idare edecegiz. misal 5 trilyor dolarim olsa (ki allaha sukur neredeyse o kadar paramiz var, hayatim boyunca ne zaman "5 milyon versem bokumu yer misin" sorulsa evet yerim dedim, o paralari biriktirdim ve simdi holdingler kraliyim) gider lost adasi gibi bir ada alirim. biraz daha az tropik olanindan ama, yoksa o kadar bortu bocekle ugrasilmaz, paramizla rezil mi olacagiz. neyse aldim gitti adayi; sonra birkac bebek getiririm annelerinin kucagindan koparip; hic oyle anne sevgisi falan diye gelmesinler, en guzel al pacino sesimle "biyokimyasal olarak cilek, muz ve bambu karisimi yemekten farksiz" derim. (evet eski tat alfabesini bilenler oradaki o ince espriyi kacirmadilar). sonra bunlara alfabe diye rakamlari, rakam diye de harfleri ogretirim. yani 19944444444 yazinca "anneeeeeeee" diye okuyacaklar ama mesela hala onlari arayan annelerinden sansina mektup alirlarsa bunu bilemeyecekler, asil annelerini kendilerine surekli bir suru rakam yollayan manyak bir kadin olarak taniyacaklar, ve , ve hic kavusamayacaklar muahahahaaa. evet biliyorum fikir mukemmel ama asil eglence bu cocuklari boyle buyutup, sonra bir anda normal dunyaya birakmak olacak. kafayi yiyecekler. iste bes trilyorun besini de o andaki saskin ifadelerini gormek icin harcayacagim. ebedi dumura ugraticide biraz yaraticilik olsa boyle seylerle ugrasir, uzay gemisiyle piyasa yapip camdan kufretmeyi herkes akil eder.

not: evet, gercekten de alfabe hakkinda fazlasiyla agir ve akademik bir yazi oldu, o nedenle bitirisi daha hafif bir tonda yapalim: hepiniz topsunuz bu bir. ikincisi de, ege bolgesindeki alfabeler hakkinda duzeltme babinda, linear a halen cozulmemistir cunku cok az sayida belge var, cross reference yapilamiyor,vs ama linear b cozulmus, takir takir okuyanlar var. hatta onun hikayesi de ilginc, ikinci dunya savasinda codebreaker olarak calisan biri ayni prensipleri buna uyguluyor ve eski yunancaya bire bir oturtuyor bu alfabeyi. iste bu kadar ilginc.

(immanuel tolstoyevski - 3 Temmuz 2007 22:34)

sanılanın aksine, etimolojik kökeni yunancadan ziyade fenike dili olan sözcüktür. zira fenike alfabesi bugün kullanılan fonetik alfabelerin atasıdır. adını bu alfabenin ilk iki harfi olan aleph ve bet'ten alır. (bkz: elifin öküzü)

(kurmaca - 20 Mayıs 2009 02:01)

(bkz: orkun alfabesi)

(funkypepper - 10 Ekim 2009 10:12)

kodlarken kullanılan kelimeler;

a : adana
b : bursa
c : ceyhan
ç : çanakkale
d :denizli, diyarbakır
e : edirne
f : fatsa, fransa
g : giresun
ğ : (başlı başına bir fenomen)
h : hatay
ı : ısparta (ıspanak diyeni de duydum)
i : istanbul
j : jandarma
k : kastamonu
l : lüleburgaz
m : manisa
n : niğde
o : ordu
ö : (kodlanmaz, yaşanır)
p : paris (pırasa diyen de var)
r : rize
s : samsun
ş : şırnak
t : trabzon
u : urfa
ü : ürdün
v : van
y : yozgat
z : zonguldak

gibi geliyor bana yoksa şüphen mi var.

(sotw - 28 Ocak 2010 15:12)

çetin altan'ın yazdığı çocuk kitabının adı.

http://www.kipitap.com/kitap/alfabe/803

(melosaa - 18 Ağustos 2011 17:34)

bir sunay akın siiri:

alfabe

sagır ve dilsiz
ki oksarken
sevgilisinin tenini
elleriyle hem sevisir
hem konusur

(idyl - 28 Mart 2003 19:36)

http://imgur.com/gallery/ml6ll

(firuz - 23 Haziran 2013 23:52)

(bkz: fonem/@arpad)

(arpad - 7 Nisan 2014 16:06)

hangi dilin ilk harfleri alfa beta diye gidiyodu...?
bu fikirden yola çıkılırsa kesinlikle abece denmesi gereken bişey..
türk abecesinde 29 tene harf var. w,x,q vesair ha girdi ha girecek... çok kullanıyoruz..

(daphne - 6 Haziran 2001 13:54)

diller, yazıma geçirilme şekilleri itibariyle ikiye ayrılır: alfabetik diller(fonogram kullanan diller) ile karakter kullanılarak yazılan diller(ideogram kullanan diller). alfabetik dillerde, alfabeyi oluşturan her bir elemanın genelde bir anlamı olmaz, sadece cikarilmasi gerekli sesi belirtir ve ancak diğer harflerle yan yana geldiklerinde belli bir anlam kazanırlar. karakterle yazılan dillerde ise genelde her simge bir nesneyi tanımlar ve görece çok az tanım iki veya fazlası karakterle ifade edilir. buna örnek çince, japoncadır, öte yandan dünyadaki büyük çoğunluk diller alfabeyle yazılır.

alfabenin doğuşu, yazının doğuşuyla eşzamanlıdır ve sümerlere tarihlenir, yani günümüzden bir 5000 yıl önceye. bilindiği üzere buna çivi yazısı (cuneiform) adı verilir. çivi yazısına(çivi alfabesi) benzer simgelerle aşağı yukarı, sümerleri takip eden bir çok mezopotamya uygarlığı dillerini kağıda, taşa toprağa dökmüşleridir(asur, babil, elam, akkad, hitit vs)

çivi yazısının ardından mısırlıların hiyeroglifleri ortaya çıkmıştır. ilk çıkışındaki kullanım özellikleriyle ideogramatik yazi mantığı taşıyan bu alfabe türü, zamanla diğer kültürlere geçmiş ve fonetiklesmis, şu an kullandığımız alfabe çeşitlerini türetmiştir.

bu iki alfabe türü yanında bir de ege adaları kökenli, günümüzde hala çözülememiş, linear a ve linear b diye birbirinin devamı iki alfabe ile maya uygarlığı kökenli kolomb öncesi güney amerika alfabeleri vardır.

alfabenin ortaya çıkışı böyledir. ayrıca (bkz: yazı/@iwillshowyouwhatitmeans)

(iwillshowyouwhatitmeans - 14 Haziran 2004 15:06)

fenikeliler bulmuştur. o dönemde çok kullandıkları kavramları tek bir harfle anlatma ihtiyacı hissetmişler, bunu müteakip öküz hayvanını simgelesin diye aleph harfini bulmuşlardır. filhakika, tikkat buyurulduğu zaman heman idrak edilir ki aleph harfi, bir miktar öküz kafasını andırmaktadır. sonraki harfler ise öküzün kafasını takip etmiştir. demem odur ki, bu alfabe denilen meret öküz hayvanının kelle-i şerifesinden türemiştir. ayrıca (bkz: elif'in öküzü) bir de (bkz: sevan nisanyan)

(sani buyuk osman pasa - 14 Haziran 2004 15:21)

alfabe fenikeliler - ionlular (22 harf) - yunanlilar - romalilar tarafindan geli$tirilip meydana gelmi$tir .ticaret sayesinde medeniyetler bunu ogrenmi$tir .

(aton - 9 Eylül 2001 16:42)

{a, b, c, ç, d, e, f, g, ğ, h, ı, i, j, k, l, m, n, o, ö, p, r, s, ş, t, u, ü, v, y, z}

(tsan chan - 18 Eylül 2001 18:31)

dilimize arapça'dan mı (elifbe) yoksa yunanca'dan mı (alfabeta) geldiğini merak ettiğim kelime.

abece kelimesinin kesinlikle daha estetik eş anlamlısı.

edit: türk dil kurumu'na göre fransızca'dan (alphabet) aldığımız kelime.

belkide dilimizin en büyük zaaflarından birini -- yabancı kökenli kelimelerin köklü dillerden tarihi bir süreç ile birlikte türeyerek değilde, yeni çağ dillerinden birebir alınıp^* dil yapımıza uyarlanarak oluştuğunu -- bana tekrar hatırlatmış kelime.

(seha - 28 Mart 2005 23:53)

abece gibi uyduruk bir kelime ile yer degiştirilmesi istenen kelime... karizmatik harfler toplulugu.
not: ben cocuklarıma alfabe diye ögretcem ona göre...

(iconium - 7 Eylül 2005 13:22)

3 kere a a a, 3 kere b b b, 3 kere a, 3 kere b, al-fa-be diye tekerlemesi vardır.

(didaydidayday - 14 Temmuz 2006 10:51)

harf inkılabıyla birlikte oluşturulan alfabe şu şekilde:

abcçdefgğhiıjklmnoöprsştuüvyz

nasıl bir hata sonucu i, ı'dan önce yer almış, veya bu bir hata mıydı bilemiyorum ama bu karışıklık daha sonraki dönemde kalın ünlülerin ince ünlülerden önce geldiği düşünülerek (o-ö,u-ü) düzeltilmiş. alfabenin ilk hali anıtkabir'de pirinçten dökülüp bir mermere yapıştırılmış halde görülebilir.

(paranormal - 19 Şubat 2006 11:36)

(bkz: the alphabet effect)

(ribbons - 6 Temmuz 2006 12:10)