coetzee'nin bazı bölümlerini yazarken dino buzzati'nin tatar çölü (il deserto dei tartari) romanından etkilendiği söylenilebilecek kitabı.

(mock turtle - 5 Kasım 2007 11:00)

coetzee'nin guncelligini ne yazik ki bir turlu kaybedemeyen kitabi. insanlik haline dair net bir resim ortaya koyar ve size farkli yer ve zamanlardaki degisik durumlari hatirlatir. buyuk edebiyat bu olsa gerek. humanizmin bir zaman da gelse zafere ulasabilecegine dair bir umudu da beraberinde barindirir, ama bunun icin cekilen acilar da hayli buyuktur. buzzati'nin kitabinda oldugu gibi burada da gereksiz burokratik mekanizmalar o soguk, korkutucu islevselciliklerini ve surekliliklerini gosterirler okuyucuya. fakat tatar colu'nden farkli olarak, coetzee'de bir degisim umudu ve olasi bir ilerleme ihtimali kendini hissettirir, cunku hakim de degismistir ve insanligin o anki temsilcisi olmustur sonunda.

(mondialisation - 6 Mart 2010 05:35)

j.m. coetze'nin insanoğlunun son birkaç yüzyılına, hatta bütün trihine ait en çirkin gerçeklerden birini simgeleştirdiği öykünün adı. nedir bu gerçek? gerçekte var olmayan korkular yaratarak insanların özgürlüğünü, haklarını, mallarını, topraklarını, onurlarını, kısacası onlara ait olan hemen her şeyi gasp eden ihtiraslı zorbaların gerçeği. zalim, zulmetmeye karar vermişse bunu haklı çıkarmak amacıyla öylesine uyduruk, öylesine paranoyak gerekçeler atar ki ortaya, sadece başkalarını inandırmakla kalmaz, bir süre sonra kendi de bu yalanlara inanmaya başlar. amerika'yı keşfedenlerle kızılderililerin öyküsü, demokrasi götürmek vaadiyle ülkeleri işgal edenlerin öyküsü, darbelerin, diktatörlüklerin öyküsü... hepsinden bir parça bulabileceğiniz ve tarihe tek tek yaşanmış olaylar üzerinden değil, bir bütün olarak bakmanızı sağlayabilecek bir kitap. çünkü ancak bu şekilde bakarak dünü, bugünü ve yarını anlayabilir insan. yoksa günübirlik kısır tartışmaların ve yorumların kalabalığında kaybolup gider.

(nehirlerden - 30 Temmuz 2010 17:30)

"when some men suffer unjustly," i said to myself, "it's the fate of those who witness their suffering to suffer the shame of it." ^*

(gaye topbas - 23 Ocak 2011 11:22)

"hikayeyi anlatan imparatorluğun uç karakol olarak adlandıralabilecek, kırsal bir kentinin valisi ve birinci tekil şahısla, şimdiki zamanda anlatıyor. her şey o anda oluyormuş gibi.

bir gün, tutsaklık dönemlerinde, kaldığı yerin avlusuna, yanaklarından birbirlerine telle bağlanmış -evet- barbarlar getiriliyor. vali artık iyice sefilleşmiş görüntüsüyle bu yapılanın yanlış olduğunu anlatmak için bir söylev vermeye kalkıyor. "bizler" diyor, "bu evrenin tansığı olan bir canlıyız." sözünü bitiremeden yemeye başladığı sopa darbeleriyle birlikte düşünmeye devam ediyor. "peki üzerlerine basmaktan çekinmediğimiz hamam böcekleri, kendi türlerine özgü algılarıyla, bu evrenin tansığı değil mi?"

yaşlı adamın bu tip akıl yürütmeleri karşısında, onca anlamsız eziyetin, yalnızca yaşamın gerçeği olduğu gibi, soğuk düşüncelere kapılıyorsunuz. zaten coetzee de herhangi bir çözüm sunmuyor. yalnızca her şeyi olanca soğukluğuyla anlatıyor."

(thomas - 14 Ağustos 2012 23:39)

“bazı insanlar haksız yere acı çektiğinde, acılarına tanık olanların kaderi, bunun utancını hissetmektir.”
j.m. coetzee

barbarları beklerken, john maxwell coetzee’nin 1980 yılında yayımlanan, hayali bir imparatorlukta geçen, bu hayali imparatorlukta sınırda bulunan bir kasabanın yönetimini üstlenmiş bir sulh hâkiminin bakışından olayların aktarıldığı romanıdır. eser içerisinde güney afrika’da yaşanan insanlık dramlarına ve yapılan insanlık ayıplarına oldukça sert göndermeler yer almaktadır.

--- spoiler ---

hikaye, sınırda bir kasabanın yönetimini üstlenmiş ve kitapta adı belli olmayan bir “sulh hakimi”nin gözünden okuyucuya aktarılmaktadır. hâkim’in görevi, imparatorluk adına gelirleri toplamak, karakolları kontrol etmek ve suç işleyen “barbarları” yargılamaktır.

bir gün, karakola hayvan hırsızlığı yaptığı suçlamasıyla biri çocuk üç kişi getirilir. sorgu sırasında içlerinden biri ölür. çocuk, işkence altında her şeyi itiraf eder ve barbarların imparatorluğa karşı bir isyan hazırlığı içinde olduğunu anlatır. çocuğun itirafları sonucunda barbar saldırısı paranoyası başlar.

karakolun en yetkili subayı olan albay joll, çölde keşif gezisine çıkmak için bir kafile toplar. amaçları çölde saklanması muhtemel barbar kavimlere bir baskın düzenlemek, içlerinden isyan hazırlığında olanları yakalayarak karakola getirmektir. albay ve kafilesi keşif gezisine çıktıktan birkaç gün sonra, kafileden birkaç asker tutsaklarla birlikte karakola geri döner. bu sırada olayları izlemekte olan hâkim, tutsaklara yapılan muameleyi görür ve onların masum balıkçılar olduğunu söyleyerek olanlara isyan eder ama elinden daha fazlası gelmez.

karakoldaki nezarethanelerde tutulan tutsakların yaşam koşullarını gören hâkim, yaptığı işten ve tutsakları getiren askerlerden nefret eder. bu olaya göz yumduğu için kendini suçlu hissetmektedir fakat görevini yapma sorumluluğu ile bu eziyetlere karşı takınacağı insanca tutum arasında bocalamaktadır.

hâkim, bir gün karakolun kapısında dilenci bir kız bulur. kızın nereden geldiği belli değildir. hâkim kızı alır, temizletir, giydirir ve kendi hizmetinde kullanmaya başlar. bir süre sonra kıza karşı farklı duygular beslediğini anlar. kızın nereden geldiğini sorar fakat kız cevap vermez. zavallı kız bir süre sonra kendine yapılanları ayrıntılarıyla anlatınca hâkim, çılgına döner. bunu hangi askerin (ya da askerlerin) yaptığını öğrenmek için tüm askerleri sorguya çeker fakat kimse sorumluluğu üstlenmez.

bu sırada hâkim, görev süresi dolan askerlerin yerine gelen müfrezenin başındaki komutandan, baharda barbarları sınırdan sürmek için yeni bir harekât planlandığını öğrenir ama buna anlam veremez çünkü barbarlar zaten göçebedir ve sürekli yer değiştirmektedirler. sivil bir yönetici olarak hâkim, genç komutanla barbarlar üzerine konuşmaya başlar. barbarların sömürge yönetiminin eziyetinden bıktıklarını,topraklarını ve özgürlüklerini geri istediklerini söyler askere. asker ise hâkim’in bu düşünceleri karşısında şaşırmış ve sinirlenmiştir.

derken hâkim, bir kafile toplayarak barbarları ziyaret etmek, gerekirse onları patlaması muhtemel bu savaştan vazgeçirmek, hem de yanında çalıştırdığı kızı halkına geri götürmek amacıyla yola çıkar. kız, yolculuğa pek sıcak bakmasa da gelmeyi kabul eder. çöl koşulları herkesi zorlamaktadır. yolculuk günler sonra amacına ulaşır. bir hafta kadar sonra, bir barbar kavmi ile karşılaşırlar. hâkim, kıza barbarlarla gitmek isteyip istemediğini sorar. kız da gitmek istediğini söyler ve adam, her ne kadar tam tersini istese de kızın bu isteğine karşı çıkmaz.

yaşlı adam, kafileyle birlikte geri döndüğünde barbarlarla bir savaşın başladığını öğrenir. düşmanla ittifak yapmaktan ve vatana ihanetten tutuklanır. zavallı adam tutuklu kaldığı hücrede, barbar oldukları iddia edilerek tutsak edilen insanların çektiği acıları anlar. onların çektiği çilelerin aynısını çeker. uzun bir süre tek başına hücrede kalan hâkim günün birinde, bir yolunu bulup dışarı kaçmayı başarır. fakat tutsaklık, ona garip bir şekilde daha çekici görünmektedir. tekrar hapis hayatına geri döndüğünde bir grup tutsağın daha karakola getirildiğini görür. albay joll’a hitaben oldukça sert sözler söyler ve yaptıklarının ne kadar büyük bir insanlık ayıbı olduğundan bahseder fakat bu sözler hâkim’in başına dert açacaktır. yaşlı adam bu sözler sonucunda günlerce işkence görür.

yaşlı adam bir süre daha işkence gördükten sonra salıverilir ve bir münzevi olarak yaşamaya devam eder fakat sonrasında devran döner ve tekrar eski görevini yapmaya başlar. bu sırada kasabada olan bütün kötü olaylar barbarlara mal edilmektedir fakat barbarlardan eser yoktur, bekleyiş hala sürmektedir.

--- spoiler ---

coetzee, bu eserde insanlık adına önemli dersler vermektedir. eser, hayali bir imparatorlukta geçse de, afrika’daki sömürge yönetimlerine yapılmış ağır bir taşlama niteliğinde olduğu açıktır. kitabın anlatıcısı rolündeki “sulh hâkimi” karakteri, mesleğinin getirdiği sorumlulukla, insani sorumlulukları arasında bocalamaktadır. insanların yargısız bir şekilde infaz edilmelerini, onlara işkence edilmesini bir türlü anlayamaz ve şöyle der:

“bir başkasının gizli bedenine, onu yakarak, yırtarak ya da keserek girebileceğinizi düşünmek ne doğal bir hata.”

işkencenin, orantısız güç gösterilerinin ne demek olduğunu bu cümleyle tanımlamıştır coetzee. işkence, baskıcı bir rejimin kendini korumak adına yaptığı insanlık dışı bir eylemdir. askerler ile hâkim arasındaki çatışmanın sebebi budur. hâkim, işkence görmüş birine tutulur ve o kızın neler çektiğini ilk elden görür. yıllarca yapılan bu eylemlere işi gereği sessiz kalmış olsa da, bu muamelelere maruz kalmış birini görmek, onun yaşadıklarını tahayyül etmek, hâkim’i görevine ve imparatorluğa ihanet(!) etmeye zorlamıştır. coetzee bu aşk hikâyesiyle, işkenceye maruz kalanların da insan olduklarını ve duyguya sahip olduklarını okuyucuya aktarmayı başarmıştır.

öte yandan, kitabın ismiyle müsemma oluşu da hayli dikkat çekicidir. barbarlar sürekli beklenmektedir. kasabada gerçekleşen tüm kötü olaylar görünmez ama beklenen bir düşmana yani barbarlara yıkılmıştır. aslında ortada barbar falan yoktur. kimse onları görmemiştir. barbar kavramı, imparatorluk otoritesinin ürettiği ve yaptığı zulümlere uydurduğu bir kılıftır sadece. 17. yüzyıldan, 20. yüzyılın ortalarına kadar süren bu süreç, sömürgelerin çoğunun bağımsızlık kazanmasıyla son bulmuş gibi görülse de, “barbarlık” yerine “demokrasi”, “terör” gibi daha farklı kılıflar uydurularak emperyalizm haklı bir zemine oturtulmuş ve günümüze kadar gelmiştir.

büyük devletler ve hükümranlığını hisseden insanlar için çağlar boyu kan, acı ve gözyaşı olmuştur ve olmaya da devam edecektir. bu açıdan bakıldığında coetzee’nin yazdığı bu eser bir distopya değildir, faraziye hiç değildir. realist bir bakışla anlatılan, geçmiş zulümlere olduğu gibi, gelecekte de çıkar uğruna yaşanacak zulümlere yapılan bir göndermedir. beklenen barbarlar hiçbir zaman gelmeyecektir. ama birileri barbar olarak nitelendirilmeye ve acı çekmeye devam edecektir.

(voodoo chile - 3 Ağustos 2013 12:51)

il deserto dei tartari denilmiş ama bence pek çok başka büyük roman gibi coetzee'nin (ki telaffuz edemediğimiz için arkadaşlarla aramızda kutsi deriz kendisine) bu romanının babası da joseph conrad'ın karanlığın yüreği'dir. (bkz: heart of darkness)

(kirmizinintekrari - 17 Ekim 2013 16:28)

ırkçılıkla harmanlanmış deli bir zorbalığın öyküsü.
tarif ettiğimiz 'medeniyet' sınırları dışında kalanlar, gerçekten barbar mıdır? peki ya düşman?

belki bu kitap j. m. coetzee ile tanışmanız için çok uygun bir kitap olmayacak; çünkü bir şaheserle karşılaşmayacaksınız. her sayfası 'barbarlara' karşı işlenmiş bir kıyımdan oluşan bir eser değil bu, büyük olaylar örgüsünden yoksun. kısacası öğrenmek istiyorsanız doğru kaynak değil, ancak zulümün tarihiyle ilgileniyorsanız elinizde bulunmalı, çünkü ustalıkla aktarılmış bir zulüm romanı bu; zaman zaman aşkla, bolca da roman kahramanımızın duygu geçişleriyle harmanlanmış.

iflas etmiş olan adam yayınları'ndan çıkan ilk baskının sahibi olmanın haklı gururunu yaşadığım roman aynı zamanda.

(kaymaktutmayansicaksut - 7 Ocak 2014 14:55)

jm coetzee'nin en guzel kitaplarindan biri. kelimelerin on plana ciktigi kitaptir. urkutucudur. okurken tuyleriniz diken diken olur. simdi operaya uyarlaniyormus.

http://www.news24.com/…,2-1225-1243_1717674,00.html

(outsider - 19 Haziran 2005 09:29)

balyoz etkisindeki coetzee romanı. tıpkı kardeşleri gibi - gecenin sonuna yolculuk, karanlığın yüreği, tatar çölü - insanın içindeki bitmez bilmez yoketme dürtüsünü anlatan, bunu da miklos jancso ekolünden, buz gibi bir anlatımla yapan - csillagosok, katonak - kolay okunan, zor hazmedilen bir roman.

(bela tarr - 8 Ağustos 2018 19:25)