takriben ms 500 ila 1500 arasındaki bin yıllık dönemi kapsayan orta çağ'ı, özellikle din savaşları ve feodal düzen ekseninde konu eden, dönemin farklı coğrafyalarındaki kültür ve sosyal yaşama dair müthiş betimlemelerle dolu hikayeler anlatan filmlerdir.

listeyi yaparken farketmemiştim ama şimdi entry'yi girmek için toparlarken gördüm, liste büyük ölçüde 60'ların ortalarına odaklanmış.. 60'lar, sinema tarihinde benim için en önemli dönem ama bunun ötesinde o dönemde orta çağ'a ait özel bir ilgi mi vardı acaba diye insan merak etmiyor değil..

1. det sjunde inseglet (the seventh seal) - ingmar bergman (1957)

listenin tepesinde bergman'ın, belki de sayısı yirmiye yaklaşan başyapıt düzeyindeki filmlerinden benim için en değerli olanı var.. azrail ile satranç, çilek ve süt sekansı, konvoyun geçişi, şatodaki kasvetli bekleyiş ve karakterlerin çayırda ele ele yürüyüşleri gibi sayısız ikonik sahne içeren bu muhteşem film, kuşkusuz sinema tarihinin en iyilerinden..

2. andrei rublev - andrey tarkovski (1966)

sinemanın gelmiş geçmiş en büyük isminin, stalker ve zerkalo ile beraber en önemli üç filminden biri.. din, sanat, savaş, siyaset kesmekeşinde epik bir destan.. ayrıca siyah beyaz sinematografinin de perdeye yansımış en güzel örneklerinden biridir..

3. la passion de jeanne d'arc (the passion of joan of arc) - carl theodor dreyer (1928)

sinemada hikayesi defalarca anlatılmış jeanne d'arc'ın, sessiz sinema döneminde, gelmiş geçmiş en özel yönetmenlerden biri olan dreyer'ın elinden çıkmış efsanevi yorumu.. jeanne d'arc'ı canlandıran mari falconetti'nin performansı, neredeyse bir yüzyıl sonrasında bile sinemanın gördüğü eşsiz performanslardan biri olarak anılıyor..

4. marketa lazarova - frantisek vlacil (1967)

yalnızca çek yeni dalgasının değil, tüm çek sinemasının zirvesi kabul edilebilecek bu başyapıt, sinema tarihinde tarkovski'nin andrei rublev'inin yanına konulabilecek yegane film belki de.. belirsiz bir zamanda, feodal bir doğada, orta çağ hristiyan saldırganlığının ve son pagan çırpınışların vahşet dolu hikayesi..

5. shichinin no samurai (seven samurai) - akira kurosava (1954)

dünya sinemasının, ana-akıma ulaşabilmiş ender örneklerinden, üzerine daha ne söylenebilir bilemiyorum.. 50'lerin başlarında japonya'da çekilmesine karşın, günümüz dünyasında milyonlara ulaşmaya devam eden, kurosava'nın samuray kültürüne dair destansı ağıtı.. insani değerler, ahlak, onur, sömürü sistemi ve mücadele üzerine de çok şey söylüyor alt-metninde..

6. jungfrukallan (the virgin spring) - ingmar bergman (1960)

insan doğasının en sert dışavurumu, insan ruhunun gizlerinin ve sakatlıklarının en yalın anlatımı ve eşsiz bir sinematografi ile bir diğer bergman başyapıtı.. aynı, listedeki andrei rublev, shadows of forgotten ancestors ve marketa lazarova gibi, hristiyan yayılmacılığı ile yerel pagan inanışlar arasındaki çatışma/gerilim de filmin merkezine oturuyor.. böylece orta çağ'a dair bu filmler, bir anlamda da artık neredeyse kaybolmuş pagan kültürlerine ve paganizme dair önemli bir kaynak görevi görüyor..

7. monty python and the holy grail - terry gilliam (1975)

bu tarz fazlasıyla "ciddi" ve "resmi" listelerin zıpçıktısı, listenin kalanının ağırlığından alabildiğine uzak fakat en az onlar kadar zeki, felsefi ve derinlikli olmayı başarabilen, sinema tarihinin en önemli mizah grubu monty python'un da başyapıtı olan nefis komedi..

8. aguirre, der zorn gottes (aguirre, the wrath of god) - werner herzog (1972)

1560 yılının peru'sunda, altın şehir el dorado'nun peşine düşülen bu herzog deliliği, yalnızca geç orta çağ sömürgeciliği, keşifler ve köleleştirme üzerine ölümcül bir seyahati anlatmıyor, kendisinden neredeyse 400 yıl sonra vuku bulacak bazı rejimlerin güç mücadelelerinin de analojisini gözler önüne seriyordu.. final sahnesi tüm zamanların gelmiş geçmiş en iyilerinden biri hala..

9. simón del desierto (simon of the desert) - luis bunuel (1965)

bunuel dehasının, hristiyanlığa dair, nazarin'den sonraki ikinci saldırısı.. ilkinden çok daha sürreal, çok daha mizahi, çok daha hafif.. ve maalesef, yapımcıların desteğini çekmesi üzerine yarım bırakılmak zorunda kalınan bir proje olarak, çok daha kısa.. bu zorunluluk bize filmin sonunda, filme tamamen tezat, bunuel'e has bir arıza içeren, unutulmaz bir final hediye edecekti..

10. tini zabutykh predkiv (shadows of forgotten ancestors) - sergey parajanov (1965)

listedeki en zorlayıcı filmlerden biri, ukrayna'daki hutsul halkının gelenekleri, kültürü, yaşam tarzı ve inanışlarını, güçlü folklorik öğeler ve muhteşem bir renk kullanımı eşliğinde anlatan şiirsel bir başyapıt..

edit: başlığa eklediğim filmleri burada toplayayım, boşuna kalabalık yapmasın;

lancelot du lac - robert bresson
les visiteurs du soir - marcel carne
il nome della rosa (the name of the rose) - jean-jacques annaud
decameron - pier paolo pasolini
onibaba - kaneto shindô
el cid - anthony mann
l'armata brancaleone - mario monicelli

(ianism - 24 Ağustos 2016 10:05)