bakalım tanıdık gelecek mi;

ekmek kuyruklarında sürünen rus halkını görmezlikten gelen yeltsin,
'radikal reformların' süreceğini duyuruyordu. oysa kendi yardımcısı
rutskoy bile bu reform programını 'ekonomik soykırım' olarak
niteliyordu.
yeltsin, parlamentoyu topa tutuyor
ekonomi çöküp milyonlarca insan işsiz kalınca, yeltsin'e karşı siyasi
hareket başladı. parlamentoda iki cephe oluştu. yeltsin'e karşı
olanlar üst üste önergeler vererek yeltsin'i görevden almaya
çalışıyorlardı.
21 eylül 1993'te yeltsin, televizyona çıktı, ulusa seslendi.
parlamentoyu kapattığını duyurdu. yeni seçimlere kadar ülkeyi, özel
yetkilerle kendisi yönetecekti. abd'nin övdüğü örnek demokrat yeltsin,
muhalafete dayanamayıp parlamentoyu kapattığını duyurduğu günün hemen
ertesinde rus parlamentosu toplandı. yeltsin görevden alındı, yerine
yardımcısı atandı. artık herşey çığırından çıkmıştı. rusya çok
tehlikeli bir siyasi bunalımın içine yuvarlanmıştı. on binlerce
moskovalı sokaklara döküldü. meydanlar yeltsin karşıtı sloganlarla
inliyordu. rus halkı, parlamentosunu savunuyordu.
ordunun ve güvenlik güçlerinin desteğini alan yeltsin, 4 ekim 1993
günü, beyaz saray adı verilen rus parlamentosunu topa tutturdu. tüm
dünya televizyonları , rus parlamentosunun topçu ateşi altında
kalışını anında yayınladı. abd başkanı bill clinton, yeltsin'in bu
eylemini, demokrasinin savunulması olarak gördüğünü duyuruyor,
demokrat yeltsin'i destekliyordu.

özelleştirme yağması
yeltsin, aralık 1994'de çeçenistan'a askeri saldırıda bulunup işgal
etti. moskova'nın denetiminde özerk bir cumhuriyet kurmayı denedi.
ancak çeçenlerin güçlü direnişi karşısında geri çekilmek zorunda
kaldı, iç politikada güç duruma düştü.
ımf'ye teslim olmuş rusya'nın 1995'de dış borçları çok artmıştı. hem
bu borçları ödemek hem de rusya'da yeni türemiş işadamlarının 1996
başkanlık seçimlerinde desteğini alabilmek için, yeltsin yeni bir
özelleştirme yağması başlattı. rusya'nın en büyük fabrika ve
işletmelerinin hisselerini, yeni türemiş rus bankalarına nakit para
karşılığı yok pahasına sattı. bu hissleri ele geçiren, kendilerine
oligark denilen, hemen hemen tamamı yahudi kökenli olan rus işadamları
ulusal medyanın ve bankaların sahibi oldular.

yeltsin ikinci kez başkan olmak istiyor

işte şimdi sıra geldi, boris yeltsin'in ikinci kez devlet başkanlığına
seçilişinin öyküsüne.
alkol bağımlısı olan yeltsin, 1995'de iki kez kalp krizi geçirdi.
17 aralık 1995'de yapılan parlamento seçimlerinde, yeltsin
taraftarları beklenmedik ağır bir yenilgi aldılar. yeltsin'in dolaylı
olarak desteklediği 'vatanımız rusya partisi' oyların sadece %
12,2'sini alırken, genadi zuganov'un liderliğindeki 'rusya federas yonu
komünist partisi' oyların % 34,9'unu alarak seçimden birinci
parti olarak çıkmıştı. artık herkes, haziran 1996'da yapılacak devlet
başkanlığı seçimini komünistlerin lideri zuganov'un kazanacağına kesin
gözüyle bakıyordu.

şubat 1996'da boris yeltsin, haziran 1996'da yapılacak devlet
başkanlığı seçimlerine katılacağını duyurdu. bir dönem daha başkan
olmak istiyordu.

yeltsin'in karşısında iki güçlü aday vardı:
komünistlerin lideri genadi zuganov
general aleksandr lebed
yeltsin adaylığını açıkladıktan hemen sonra yapılan kamuoyu
yoklamalarının ortaya koyduğu görünüm şöyleydi:

genadi zuganov: % 50-55
general lebed: % 30-35
başkan yeltsin: % 2-8

ekonomiyi ımf'ye teslim eden, rusya'nın yeraltı ve yer üsütü
zenginliklerini özelleştirme adı altında yok pahasına yağmalatan,
halkın işsiz ve aşsız kalmasına neden olan yeltsin'i halk artık
istemiyordu. onun alkol bağımlısı oluşu, ciddi sağlık sorunlarının
bulunuşu ve dengesiz davranışları da gözden iyice düşmesinin nedenleri
arasındaydı.

kamuoyu yoklamalarının ortaya koyduğu kara tabloyu gören yeltsin
taraftarları paniğe kapıldılar. en çok korkanların başında,
özelleştirme yağmasıyla milyarlarca dolar vurgun vuran oligarklar
geliyordu. bu kişiler toplanıp, yeltsin'e başkanlık seçimlerini iptal
etmesi için baskı yaptılar. açıktan açığa, 'seçime gerek yok, ülkeyi
bir diktatör olarak siz yönetin!' diyorlardı. bunları söyleyenlerin
tümü de, abd tarafından desteklenip övülen rusya'nın yeni demokrat
yıldızlarıydı.

yeltsin kendisine verilen öğütü dinlemedi. seçim kampanyasını
yürütecek ekibi değiştirdi. ekibin başına kızı tatyana ve özelleştirme
yağmasının mimarı çubais'i getirdi.

çubais hemen işe koyuldu. bankerlerden ve medya patronlarından oluşan
bir çekirdek kadro kurdu. medya patronları sürekli yeltsin yanlısı
propaganda yapacaklar, bankerler de paraları seçim kampanyasına
akıtacaktı. bu hizmetlerine karşlık olarak da çubais, özelleştirme adı
altında rusya'nın en değerli kurum ve kuruluşlarını bu kişilere peşkeş
çekecekti.

'öküz bokunu altın diye yutturanlar' moskova'da
yapılacak başkanlık seçiminde uygulanan kural şuydu: ilk oylamada
oyların % 50'sinden fazlasını alan aday seçimi kazanıp başkan
oluyordu. eğer ilk oylamada hiçbir aday oyların % 50'sini alamazsa,
bir ay içinde ikinci bir seçim yapılıyor bu kez en çok oy alan aday
seçimi kazanıp başkan oluyordu.

rusya devlet başkanlığı seçim tarihi, 16 haziran 1996 olarak
duyuruldu. seçim kampanyası başladı.

rus medyasının tamamı yeltsin yanlısı propaganda yapıyor, diğer
adaylara televizyonda konuşma fırsatı verilmiyordu. buna rağmen
yapılan kamuoyu yoklamalarında yeltsin, hala zuganov ve lebed'in çok
gerisinde kalıyordu.

yeltsin'in kampanyasını yürüten kızı tatyana ve ortağı çubais, çok
çabuk bir ç are bulmak zorundaydılar.

ve buldular da.

özelleştirme yağmasından milyarlarca dolar vurmuş olan yahudi kökenli
rus işadamlarının aracılığıyla, abd'den yardım istediler. açıkcası,
amerikalıların rusya'ya gelip başkanlık seçimini kendilerine
kazandırmaları nı bekliyorlardı !

amerikan yönetimi, çok bilgili ve deneyimli üç siyasi uzman danışmanı
moskova'ya hemen göndermeye hazır olduğunu bildirdi.

üç amerikalı siyasi uzman danışman; george gorton, dick dresner ve joe
shumate acele moskova'ya geldiler ve hemen işe başladılar. peki, bu üç
danışman hangi konuda uzmandılar? seçim kampanyanlarını yönlendirmede
uzmandılar. amerikan ağzıyla söyleyecek olursak, 'öküz bokunu altın
diye yutturabilecek' kertede yetenekliydiler. şimdi de yeltsin'i rus
halkına, 'eşi bulunmaz demokrat bir lider' olarak yutturacaklardı .
üç amerikalı uzmanın ilk önerileri şu oldu: yeltsin'in rakipleri hakkında medya
sürekli olarak yalan haberler uyduracak, çamur atacaktı! ruslar bu
öneriye karşı çıktı. yalan söylenmeyecek, çamur atılmayacak, dürüstlük
ilkesine bağlı kalınacaktı. amerikalıların yanıtı ise çarpıcıydı:
seçimi kazanmak istiyorsanız bizim söylediğimiz gibi davranacaksınız,
dürüstlükle seçim kazanılmaz!

amerikalı üç siyasi uzman danışman ikinci önerilerini yaptılar:
yeltsin halkın arasına girecek, onlarla kucaklaşıp öpüşecek, gençler
için düzenlenecek eğlence programlarına katılacak, onlarla beraber
şarkılar söyleyip dans edecek, kısacası 'çok sevecen, çok tonton' bir
kişi rolünü oynayacaktı! ruslar bu öneriye de sıcak bakmadı.
yeltsin'in doğal davranmasından yanaydılar, rol yapmasını
istemiyorlardı . amerikalı uzmanlar yine sert çıktılar, rol yapmadan,
halkı kandırmadan seçim kazanılamazdı!

yeltsin'in seçim kampanyası neredeyse tam bir çıkmaza girmişti ki, üç
amerikalı uzmanın abd'den getirilmesinde payı olan rusya'nın
özelleştirme vurguncusu dolar milyarderleri ve medya patronları araya
girdiler. ateşli tartışmalardan sonra amerikalı üç uzman danışmanın
önerileri kabul edildi. artık yeltsin'in seçim kampanyasında ipler bu
üç amerikalının eline geçmişti.

seçimin ilk aşaması
'öküz bokunu altın diye yutturabilecek' düzeyde yetenekli üç amerikalı
uzman; bir yandan yeltsin'in nerede, neler konuşacağını, kimlerle
buluşacağını belirlerken, bir yandan da medyanın kullanacağı
sloganları üretiyordu.

rus medyası, yeltsin'in rakipleri hakkında asılsız dedikodular,
yalanlar, iftiralar uyduruyor, en aklı başındaların bile kafalarını
karıştırıyordu. yeltsin'in rakipleri zuganov ve lebed bu karalama
kampanyası karşısında şaşkın, kendilerini savunacak, seslerini
duyuracak değil bir televizyon kanalı, bir gazete dahi bulmakta
zorlanıyorlardı .

işte bu atmosferde, 16 haziran 1996'da başkanlık seçimleri y apıldı.
katılım oranı % 70 olmuş ve şu sonuçlar alınmıştı:

yeltsin ( % 35,3 ), zuganov ( % 32 ), lebed ( % 14,5 ).

seçimin ilk aşamasında başkan seçilememişti, ancak bu sonuç yeltsin
için çok büyük bir başarıydı. birkaç ay öncesine kadar kamuoyundaki
desteği % 5 dolaylarındayken, sanki sihirli bir el değmiş ve bu oran
% 35'e çıkmıştı! yeltsin'in kampanya ekibi sevinç içindeydi. üç
amerikalı uzman ise daha soğukkanlı davranıyor, asıl savaşımın yeni
başladığını söylüyordu.

seçimin ikinci aşaması

üç amerikalı uzman hemen kolları sıvadılar. yolun yarısını başarıyla
geçmişlerdi, ama asıl öldürücü darbeyi şimdi vurmaları gerekiyordu.
yeltsin'e acele bir öneri götürdüler: ilk aşamada % 14,5 oy alan
lebed'e, geri çeviremeyeceği kadar parlak bir teklif götürün ve
lebed'in ikinci aşamaya katılmasını önleyin!

seçimin ilk aşamasından iki gün sonra, 18 haziran 1996'da başkan
yeltsin, üç amerikalı uzmanın önerisini yerine getirdi. lebed'i,
'rusya federasyonu güvenlik konseyi sekreteri' ve 'başkanın ulusal
güvenlik danışmanı' olarak atadı. lebed, ağzı kulaklarında, bu yüksek
prestijli atamayı hemen kabul etti ve başkanlık seçiminin ikinci
aşamasından çekilmiş olduğunu ilã¢n etti.
( iyi ahlak burda devreye girememiş - satmış, ama neyi, neleri?)

lebed'in çekilmesiyle meydan, yeltsin ve zuganov'a kalmıştı.
üç amerikalı uzman, zuganov'u yıpratacak kampanyaya hemen
başladılar. tüm medya hemen her gün ve neredeyse günün tamamın da şu
sloganları tekrar edip durdu: 'zuganov'a verilecek oylar, komünistleri
tekrar iş başına getirecektir! ', 'zugonov'u seçmek demek, diktatör
stalin'i diriltmek demektir!', 'zuganov'a verilecek oylar,
demokrasinin sonu, özgürlüklerin sonu olacaktır!', 'bir komünist olan
zuganov eğer seçilecek olursa, rusya'da iç şavaş çıkacaktır!' , 'mal
sahibi, mülk sahibi, iş sahibi olmak istiyorsanız oyunuzu demokrat
yeltsin'e verin!', 'abd'nin ve avrupa'nın saygı duyduğu başkan
yeltsin'i seçin!'.

medya bu tek yanlı propagandayı sürdürürken, özelleştirme vurguncusu
rus işadamlarının oluşturduğu havuzdan milyonlarca dolar, üç amerikalı
uzmanın saptadığı bölgelerde, belirlediği gruplara dağıtılıyordu. tam
bu sırada ımf, rusya'ya 10 milyar dolar kredi verdiğini duyurdu.
yeltsin'in seçim kampanyasını yürütenler sevinç içindeydiler.

üç amerikalı uzman, yeltsin'e bir öneri daha götürdüler: neredeyse iki
yıla yakın ödenmeyen emekli maaşlarını ve birikmiş işçi ücretlerini
hemen ödeyin! ödemeler derhal yapıldı. televizyon kana lları, birikmiş
emekli maaşlarını alan yaşlıların ve ücretlerini alan işçilerin
yeltsin'in boynuna sarılarak nasıl ağlaştıklarını, ellerini yüzünü
nasıl öptüklerinini tekrar tekrar gösterip durdu.

seçimin ikinci aşamasına bir hafta kala, yeltsin bir kalp krizi daha
geçirdi. üç amerikalı uzmanın yönlendirmesiyle medya bunu halka,
yeltsin aşırı yorgunluktan grip oldu, diye duyurdu. yeltsin'in yanına
hiç kimse sokulmadı, fotoğrafı çekilmedi, görüntüsü alınmadı. bu
olumsuzluğun ustaca atlatılmasından sonra, 3 temmuz 1996 günü
başkanlık seçiminin ikinci aşaması gerçekleştirildi. yüzde 68,9
katılımın sağlandığı seçimde iki aday şu oyları almıştı:

yeltsin ( % 53,8 ), zuganov ( % 40,3).

abd'den özel olarak getirilen üç amerikal uzman, medyanın ve
özelleştirme vurguncularının desteğiyle, 'öküz bokunu altın diye' rus
halkına yutturmayı başarmışlardı. boris yeltsin, ikinci kez rusya'nın
devlet başkanı olarak seçilmişti.

yeltsin ikinci kez başkan olarak seçildikten sonra, ımf'den 40 milyar
dolar borç alındı. ancak bu para devletin kasasına girmedi! yeltsin'in
kızı tatyana ve seçimlerde yeltsin'den yana olan özelleştirme
vurguncularının amerika ve avrupa'daki banka hesaplarına yatırıldı!

bu gerçek öykü, 2002 yılında amerika'da çekilen bir filmin senaryosunu
oluşturdu. fimin adı şuydu: 'spinning boris'. türkçeye şöyle
çevirebiliriz: 'boris yeltsin'in rus halkına yutturulması' .

(dunyanin butun sabahlari - 17 Eylül 2013 09:27)