romanya yeni dalgası ya da orjinal ismi ile noul val romanesc; 2000'li yillarin ilk yarisindan itibaren romanya sinemasinin uluslararasi alanda basari kazanmaya baslamasi ve bu filmlerin icerik acisindan benzer ozellikler tasidiginin anlasilmasi uzerine ortaya atilan bir terimdir.

catalin mitulescu'nun trafic isimli filminin cannes film festivali'nde en iyi kisa film odulunu kazanmasi ve sonraki yillarda 4 luni, 3 saptamani si 2 zile filmi ile birlikte 5-10 romanya filminin daha cannes'dan odulle donmesi; romanya sinemasi adina guzel bir surecten gecildiginin farkina varilmasina yol acti.

romanya yeni dalga filmlerinin bircogu 80'li yillar diktatör nicolae ceauşescu'nun hegemonya doneminde ve demir perde'nin yikilisini kapsayan 80'lerin sonlarinda geciyor. diktatör rejimi altinda hayatla mucadele, hayata adaptasyon temalari isleniyor genellikle yeni dalga filmlerinde. ancak gunumuz romanya'sinda gecen marti, dupa craciun, moartea domnului lazarescu gibi yeni dalga filmleri de mevcut. romanya yeni dalga filmlerinin en belirgin ozellikleri; gercekcilik, minimalizm ve kara mizah ile yogurulmus filmler olmalari. filmlerde dogal isik ve ses kullanimina da dikkat edilir.

romanya yeni dalgasinin temellerini atan cristi piui, cristian mungiu, radu muntean ve corneliu porumboiu gibi yonetmenler, rumenlerin yakin tarihinin en onemli olaylarindan kabul edilen komunizm rejiminin yikilmasi ve ceauşescu ile esinin 25 aralik 1989'da idam edilmesi gibi olaylarin yasandigi 80'li yillarda gencliklerini yasamislar ve haliyle bu donemin etkilerini filmlerine yansitmislardir.

romanya yeni dalgasi ile ilgili kapsamli bir yazi suradan okunabilir. bu hareketin onemli filmleri:

- marfa şi banii / stuff and dough (2001) - cristi puiu
- occident (2002) - cristian mungiu
- trafic (2004) - catalin mitulescu
- moartea domnului lazarescu / the death of mr. lazarescu (2005) - cristi puiu
- a fost sau n-a fost / 12:08 east of bucharest (2006) - corneliu porumboiu
- cum mi-am petrecut sfarşitul lumii / the way ı spent the end of the world (2006) - catalin mitulescu
- hîrtia va fi albastra / the paper will be blue (2006) - radu muntean
- 4 luni 3 saptamani si 2 zile 4 months, 3 weeks and 2 days (2007) - cristian mungiu
- california dreamin' (2007) - cristian nemescu
- boogie (2008) - radu muntean
- politist adjectiv / police, adjective (2009) - corneliu porumboiu
- marti, dupa craciun / tuesday, after christmas (2010) - radu muntean
- aurora (2010) - cristi puiu
- eu cand vreau sa fluier fluier / if i want to whistle, i whistle (2010) - florin ?erban
- morgen (2010) - marian cri?an
- dupa dealuri / beyond the hills (2012) cristian mungiu
- toata lumea din familia noastra / everybody in our family (2012) - radu jude
- pozitia copilului / child's pose (2013) - calin peter netzer

(cult - 5 Ağustos 2013 23:32)

geçmiş, doğu bloğu ve onun çöküşü, avrupa birliği ve batı adaptasyonu bile arada kalmış topluluğun/ülkenin/grubun sineması, benim için de elbette yeni challenge!
kişisel olarak bu yıl berlinale'de aferin! filmi ile girizgahı yaptım romen yeni dalga akımına. film, 19. yüzyıl sonu romanya (!) ve ulus-devlet e geçiş, kölelik ve genel sosyo-ekonomik sistemi anlatılıyordu ki siyah beyaz espirisi bol bir yol filmi idi. (http://www.imdb.com/title/tt4374460/)
bu yıl gene cannes'ta prix un certain talent genç yetenek ödülünüthe treasur ile alan corneliu porumboiu indiewire sayesinde keşfettiklerimden. http://www.indiewire.com/…ius-the-treasure-20150522
genel olarak, sanırım akımdaki çoğu film kimlik sorunu, sosyal ve politika değişimlerini işliyor. örneğin 4 months, 3 weeks and 2 days kürtaj yasası ile ilgili ve sanırım popüler olan filmlerinden biri, listeye sokulmalı. (detaylı inceleme için bu makaleye bakılabilir: http://www.international.ucla.edu/…-five-r3-ayy.pdf) üstelik bunların birçoğunu devlet bütçesinden bağımsız olarak gerçekleştiriyor (devlet elbette neden ödenek versin değil mi?), bu nedenden dolayı sistem eleştirisi oldukça kuvvetli filmler,ve çoğu yönetmen oldukça genç. dogma gibi bir establish bir akım olmadığından spontan geliştiğin ötürü, kamera/görüntü/ses/sahne vb. konularda yazılı kurallar yok. new wave ismi tabiki de eleştirmenlerin sıfatlandırması, çünkü zaten bir grup sinemacı çıkıp biz new waves'ı demiyor, sadece çektikleri konular görüntü ve seslerin real düzeyde olması aynı diğer new wave akımlar gibi (british, french) bu akımına da bir nevi zorunluluk haline getiriyor. ama bu genel olarak çok tartışılmış bir konu çünkü bazı yönetmenler "new wave"ın hali hazırda 1970'lerde başladığını iddia ediyorlar. bu anlamda çok güzel bir makale var ki new wave mi new europe mu tartışmasını romen sineması üzerinden ele alıyor (http://www.acta.sapientia.ro/…a-film/c3/film3-2.pdf)
(bu sorguyu zaten son dönem rus sinemasında da yapmak mümkün, misal andrey zvyagintsev)
wikipedia'da filmlere dair uzun bir liste mevcut: http://en.wikipedia.org/wiki/romanian_new_wave

(botamaniaensis - 24 Mayıs 2015 00:03)

(bkz: moartea domnului lazarescu/@karinca beli)

(karinca beli - 14 Aralık 2016 20:46)