1983 yapımı paul verhoeven filmi. temel içgüdü'ye giriş niteliğinde. catherine tramell'ın filizlendiği yerleri görmek isteyenler adına birebir. hikayeden kısaca bahsedersek gerard başarılı bir yazardır, konuşma yapması için davet edildiği toplantıda bir femme fatale'le tanışır ve olaylar gelişir.

karadul, isa, makasla pipi kesmece gibi metaforlarla filmin anlatımı zaman zaman sembolizm dozunu arttırabiliyor hatta kulağa su bile kaçırabiliyor ki zannımca filmin en zayıf tarafı burası. sembolizm yapmacıklıktan kurtulamamış, (özgünlük anlamında da) bir turks fruit değil yani. ancak lynch (her sürreel numara lynch dimi zaten diyeceksin, tamam haklısın) filmlerini aratmayacak kurgu numaraları, estetiğiyle yine kalburüstü tarafları gözden kaçacak gibi değil. sonra temposu, gerilim dozu da fena ayarlanmamış. ortalarda bir verhoeven filmi özetle. dersen verhoeven filmi değil mi? evet derim, doğru bildin; pipiyle kukuyu yine göstermiş paul amcan.

(shocktheworld - 1 Kasım 2008 01:49)

flemenkce dorduncu adam anlamina gelir.

(hollandabocegiilesevismek - 1 Kasım 2008 01:57)

paul verhoeven’in sürreal esintiler taşıyan, diğer filmlerinde olduğu gibi yine aykırı, dönemine göre oldukça cüretkar ve 90’ların başında çok yankı uyandırmış kült filmi basic instinct giden yolda, tekinsiz kadın portresini işlediği ilk filmi olan ve bana göre ondan çok daha başarılı en önemli çalışmalarından biri dördüncü adamın konusuyla yazıma başlayayım…

gerard reeve orta yaşlı biseksuel bir yazardır. konuşma yapmak üzere şehir dışına çıktığı günlerin birinde her şey aniden tuhaflaşır. gerçekte karşılığını bulacak imgelemler görmeye başlar. kahramanımız gerçekle rüyaların birbirine karıştığı tuhaf bir gerçekliğin tam ortasında bulur kendini… her şey hızla değişirken konuşma yapmak için gittiği toplantıda tanıştığı genç ve güzel kadın bu gerçekliğin tam ortasında başrol oyuncusu olarak yerini alır. ilişkileri ilerledikçe tuhaflıklar artmaya rüyalar ve bu rüyaların izdüşümü gerçekler kahramanımızın tüm yaşamını ele geçirmeye başlar. bu esrarengiz güzel kadının karanlık geçmişi kahramanımızın tüm kaderini değiştirecek bir daha hiçbir şey eskisi gibi olmayacaktır…

--- spoiler ---

filmin ilk sahnesi tehlikeli bir örümcek türü olan karadulun avını yakalaması ve onu öldürmesiyle açılıyor olabildiğince kilit bir sahne… daha sonra da yazarımızın yarı çıplak yatakta uzanan görüntüsüyle ve rüyasıyla devam ediyor ( bu sahne ile turks fruit'in açılış sahneleri neredeyse aynı hoş bir tesadüf bir verhoeven imzası) … filmin ilk 5 dakikası zaten sizi nasıl bir filmin beklediğini de göstermesi bakımından ayrıca önemli reeve’in bisexuel kimliği ve katılacağı toplantıya giderken tren garında rastladığı genç yakışıklı gence karşı duydu yoğun istek ve aşk, kahramanımızın başına geleceklerde büyük rol oynuyor. bu yakışıklı genç filmin kilit oyuncusu sarışın kadının da aşığı aynı zamanda… reeve’in bu tehlikeli serüvene sürüklenmesinin esrarengiz kadını terk edip gidememesinin baş sorumlusu yine bu genç ve ona karşı duyduğu elde etme güdüsü ve yoğun istek elbette…

gördüğü rüyalar ve gerçeklikle harmanlanmış imgeler reeve’in tüm hayatını sararken filmin ikinci yarısında esrarengiz kadının gerçekte kim olduğunu ve ondan sakladığı geçmişinin karanlık yönlerini öğrendikten sonra, bir yandan kendi ruhani dünyasında yakışıklı gence karşı hissettiği şehvet duygusunu, bir nevi tanrıya karşı içsel bağlılığının tam tersi çarmıha gerilmiş isa figürü yerine bu genci hayal ederek bu halde dahi ona karşı cinsel açlığını bastıramaması ve onu belki de gönülden inandığı tanrı kavramına eşdeğer ama aynı zamanda da onu inaçsal bir paradoksa düşüren bu çelişkiyi vurgulaması açısından önemli izler taşıyan son bölüm finale adım adım ilerlerken reeve’in ruh halini ve gelgitlerini anlatması bakımından da ayrıca önemli…

kadının geçmişinde yaşadıkları ve 3 ayrı erkeğin hayatına malolan sürecin bir benzerinin kendisinin mi yoksa aşık olduğu adamın mı başına geleceğini kısaca dördüncü adamın kim olacağının izini süren reeve filmin finaliyle de gördüğü rüyaların imgelemlerin hepsini karşılığını bulduğu bir sürecin sonunda kendi kişisel gerçekliğinin onun bile tahmin edemeyeceği bir sonla noktalanmasıyla belki huzurlu belki de kötü bir sonla sona erdiriyor serüvenini… seyirci açısından ise bir kez daha izlenesi bir film bırakıyor ardında …

--- spoiler ---

hitchcock vari gerilimi banuel tarzı imgelemleriyle ve de elbette varhoven imzalı erotizmiyle kaliteli ve ilginç bir çalışma dördüncü adam… her sinema severin izlemesi gereken filmlerden şiddetle tavsiyemdir…

(mimiko - 10 Mayıs 2012 13:43)

paul verhoeven’in vajinafobiyi analiz ettiği filmde gey roman yazarı gerard reve (jeroen krabbé) rüyasında penisinin makasla kesilip iğdiş edildiğini görür. freud’a göre kişinin rüyada kendisini görmesi ölüm arzusuyla ilintili karmaşık bir psikolojiye işaret eder.

sürekli mukayese edildiği basic instinct'ten çok daha karmaşık ve zengin bir filmdir.

(hanging rock - 14 Ocak 2015 18:57)