film noir ekolünden, 1951 yapımı nicholas ray filmi.

hard boiled tarzı polisiyelere özgü şiddetin egemenlik kurduğu kapitalist cangıldan kesitler içerir ve mega-kent ile doğa karşıtlığını kayda geçirerek pastoral görüntülere de yer verir.

nicholas ray burada da kalmaz ve şiddetin yön verdiği psikopat polis dedektifinin (robert ryan) karanlık psikolojisini de araştırır. bu araştırma iyinin (ida lupino) ve kötünün (robert ryan) olduğu kadar beklenmedik koşulların yarattığı intikamcının (ward bond) karşılaşmasını da içererek daha geniş bir alana yayılır. film de buna paralel karanlık amerikan gecelerinden güneşli, ışıklı taşraya doğru genişler. karanlık ve ışığın tenakuzu ya da film noir'ın karakteristik dünyası. sorun şudur ki kötünün karanlığı mı dünyayı ele geçirecektir yoksa iyinin kutsal ışığı mı? ama nicholas ray incilvari yorumları es geçecektir. onun filmlerinde tanrı yoktur; tanrının cisimleştiği baba figürleri, kötü polisler ve haşin gangsterler vardır. bu film de o halkanın bir başka örneğini teşkil eder.

yalıtılmış polis dedektifi kötü ikizinin peşine düşerken araştırdığı esasen kendi kimliğidir. ve beklenmedik olanın işareti: yoluna çıkan kör kadın ona kendi suretini gösteren bir ayna vasıtası üstlenir. kör kadına bakan dedektif eksik yönüyle yüzleşerek normal yaşam döngüsüne dahil olmak için nihai adımı atar.

işte iyinin sesi:

"bu hayattan biraz tat almak istiyorsan, ona bir şeyler katmalısın. yürekten!"

kötünün değişmesi için naif bir öneridir bu. bireyden topluma doğru genişleyen bir yaşam felsefesi. gökten, ilahi bir güçten doğru bireyin kalbine inen bir yasa değil!

kara filmlerde kiliseler yoktur. ışığı giderek azalan kaotik bir dünyada tanrılar ölmüş, kiliseler çoktan işlevsizleşmiştir. bu pesimist döngüde nicholas ray saf aşkın ve sevginin yanına iyiliği de koyarak hümanist bir çıkış kapısı gösterir. yoksa bu da mutlu finalleri tercih etmeyen ray'e dayatılan bir senaryo muydu? bilinmez. ama kara anlatıların sonuna monte edilen mutlu finaller her daim eğreti durmaktadır.

(hanging rock - 22 Temmuz 2017 19:54)