uzun zamandır bu entryi yazmak istiyordum. hakkını vermek istediğim için de gerekli derlemeleri yapmak oldukça zamanımı aldı. neyse ki sonunda bitirdim de rahatladım. kısfmet bugüneymiş.

hayatımda beni en çok etkilemiş filmlerin başında gelir tosun paşa. o kadar fazla ilginç detay içerir ki, hepsini yazmaya kalksanız kitap olur. yönetmenliği, oyunculuğu, senaryosu, kurgusu, müziği ve hatta hatalarıyla bir başyapıttır.

••• öncelikle senaryosundan başlayalım •••

film, osmanlı dönemi iskenderiye'sinde seferoğulları ve tellioğulları adlı iki güçlü ailenin, yeşil vadi olarak bilinen, çöl ortasında yemyeşil kalmış bir vahanın mülkiyet hakkını kazanmak için birbirlerine karşı verdiği amansız mücadeleyi konu alır. buraya kadar sıradan görünen senaryonun ilginç tarafı, birbirine neredeyse tıpatıp benzeyen iki düşman ailenin çok da kesin olmayan çizgilerle "iyiler" ve "kötüler" olarak ayırılması ve olayların kötülerin gözünden anlatılmasıdır. evet, seyirciye pek hissettirilmese de kötü ve ahlaksız olan taraf, şaban'ıyla, lütfü'süyle, adile hanım'ıyla, damatlarıyla bizi kendine hayran bırakan tellioğulları'dır. bu anlamda yavuz turgul çok ince bir toplumsal mesajı bizlere daha filmin en başında vermiş; anlayan anlamış, anlamayan... neyse

••• yönetmenlik •••

kartal tibet'in açık ara en iyi işidir. bildiğim kadarıyla da ilk yönetmenlik denemesidir. ilginç bir şekilde yavuz turgul'un da filmi çekilmiş ilk senaryosudur. tibet'in bu filmdeki en büyük başarısı zannımca günümüz komedi filmlerinde de denenen ama kesinlikle çok yapay duran ana senaryonun içine skeçvari durum komedilerini serpiştirme biçimidir. biraz oyunculuk, biraz da kurgu yönetmenliğiyle de alakası olan bu durum, bana göre benzerleri arasında en başarılı örnektir. zira filmi özel kılan, durum komedilerinin çokluğuna rağmen hikaye ve anlatımda hiçbir kopukluğun olmaması, her şeyin dozunda ayarlanmış olmasıdır. aslında bu filmin maskeli beşler veya recep ivedik gibi şeylerle^* benzer bir anlatıma sahip olduğunu söylersem kartal tibet'in ne kadar başarılı bir iş yaptığını daha net anlatmış olurum.

••• kurgu •••

şimdi sinema eleştirmeni gibi ahkam kesmek haddim değil ama paylaşmak istediğim birkaç ayrıntıyı yazmazsam da çatlarım. öncelikle sinema sanatıyla ilgili çok temel bir bilgi vermek istiyorum. bir film çekilirken, eğer deneysel veya çok aykırı bir proje değilse, o filmin içinde konuyla alakasız hiçbir unsur barınmaz. bir yerde bir dialog yaşanıyorsa, biri cüzdanını düşürüyorsa veya nebiliym seyircinin tanımadığı bir karakter başrol oyuncumuzu uzun uzun süzüyorsa, bunun mutlaka senaryoyla alakalı bir sebebi vardır. buradaki amaç kurguda kopukluk olmasını önlemektir. seyirci hikayeden ve olayın akışından uzaklaşmamalıdır. ancak tosun paşa bunun istisnai örneklerinden biridir. senaryonun arasına çok sayıda gereksiz ve konudan alakasız sahneler -oldukça başarılı bir şekilde- serpiştirilmiştir. şüphesiz ki böyle bir hikaye akışını sanki çok normalmiş gibi gösterecek bir biçimde kotarmak kurgusal anlamda bir başarıdır.

••• oyunculuk •••

bana göre türk sinema tarihinin en iddialı birkaç kadrosundan biridir. en ufak roller bile büyük ustalara teslim edilmiştir:

(bkz: kemal sunal) şaban / sahte tosun paşa
(bkz: şener şen) tellioğlu lütfü
(bkz: adile naşit) tellioğlu akil'in kızkardeşi
(bkz: akil öztuna) tellioğlu akil
(bkz: bilge zobu) kumandan
(bkz: müjde ar) leyla
(bkz: yasemin esmergül) leyla'nın dadısı
(bkz: mete sezer) daver bey
(bkz: oktar durukan) hakiki tosun paşa
(bkz: tuncay gürel) küçük enişte (bekir)
(bkz: ayşen gruda) tellioğulları'nın büyük kızı zekiye (küçük enişte bekir'in zevcesi)
(bkz: ihsan bilsev) damat mülayim
(bkz: günfer feray) tellioğlu hatice (mülayim'in zevcesi)
(bkz: ergin orbey) damat vehbi
(bkz: filiz toprak) tellioğlu fatma (vehbi'nin zevcesi)
(bkz: zihni göktay) damat ruhi
(bkz: oya aydonat) telloğlu emine (ruhi'nin zevcesi)
(bkz: sıtkı akçatepe) seferoğlu sıtkı
(bkz: hikmet gül) seferoğlu rukiye
(bkz: cevdet arıkan) seferoğlu suphi
(bkz: tevfik şen) seferoğlu
(bkz: ata saka) seferoğlu kasım
(bkz: akif kilman) seferoğlu
(bkz: ayten erman) seferoğlu
(bkz: nevin güler) seferoğlu
(bkz: arap celal) çığırtkan

emeğe saygı bab'ında;

yeni stüdyo'da renklendirilmiş ve seslendirilmiştir.

sesleri alan - necip sarıcaoğlu
yardımcısı - erkan esenboğa
sistem - flet elektronik

kurgu senkron - ismail kalkan, mevlüt koçak, sabit özergil

negatif kurgu - mahmut eskici, kazım çakırman^*

laburatuar - hasan örnek, abdullah akdeniz, ismet karslı

renk uzmanı - türker vatan

yapım yönetmeni - yılmaz kanat

ar direktör^* - hasan nurdan
set ekibi - necati bostancı, ibrahim kul, ömer bubu, taci ersan

kamera asistanı - güngör özsoy

ışık şefi - ekrem köksalan
yardımcıları - veli özşahin, yüksel güzel

yönetmen yardımcısı - sami güçlü

senaryo - yavuz turgul

görüntü yönetmeni - kriton iliadis

yapımcı - nahit ataman

yönetmen - kartal tibet

••• son birkaç not •••

- bu filmi bilmeyen bir türk'e rastlayamazsınız. en fazla, tamamını izlememiş birini görebilirsiniz. o da belki.
- "tutmayın küçük enişteyi" cümlesi bu film ile birlikte ünlenmiş, günlük hayatta sıkça kullanılan bir terim haline gelmiştir.
- filmin müzikleri yine kendisiyle birlikte ünlenmiş, günümüzde dahi herkesin sevdiği ve dinlediği klasik türk musıkisi eserleri olarak tarihteki yerini almıştır.
- filmdeki en belirgin hata, görücü hamamı sahnesindeki kavgada hikmet gül'ün sütyeninin gözükmesidir.
- yapımda ve yayında emeği geçen herkese teşekkürler...

kaynakça: 1) götüm 2) imdb.com 3) vikipedi 4) sinematurk.com

(don toblerone - 9 Ocak 2010 00:35)

"anaa çıplak çengi geldi" repliği sonrası paşanın dansı seyre değerdir. netekim iri apoletler omuzlarla birlikte sallanınca pek leziz bir görüntü ortaya çıkar. bu yetmezmiş gibi bir de dansözün ayak kaldırma hareketine nazire yapar tosuncuk. gülmekten yarılırsınız. yüzbinmilyon kez aynı sahneyi seyretmek istersiniz. seyredersiniz de.

hakiki tosun paşa çıkıp geldikten vedahi "ben hakiki tosun paşayım hülen het hüt" dedikten sonra ise tosun şaban paşa "peki şimci ben ibo paşa mı olacam tosun?" gibi sualler sorar. şaşar şaşmalar. dadından yinmez bir sahnedir..

öte yandan filmin asıl can alıcı noktası şudur ki; lütfü "ooooolum saçmalama paşa ol paşa, paşalar emreder" diyince tosuncuk "sen büyük damat, masanın ucundaki elmayı getir; büyük damat, şu elmayı getir; daver, şarabımı tazele; lütfü sen de hede hödö getir; nasıl lütfücüm, iyi emrediyom mu? gumandan, çek gılıcını bağiim; soğ; çek bağim; soğ... çek.... soğ otur!" şeklinde emirler vermeye başlar. tabi bu sahneleri seyrederken dafinin aklına bir devrin siyasileri, bürokratları, emir verme görevlileri gelir. işte emir öyle bir şeydir ki, tosun gibi olmayan tosunların eline geçende, komik bir hadiseye de dönüşebilir, işi hali yoluna da koyabilir.

final sahnesine doğru film iyicene bir komikleşir netekim. yeşil vadi ne seferoğullarının, ne tellioğullarının olmuştur. leyla hanım ise esef verici bir hadise neticesinde hakiki tosun paşanın olmuştur. alçak tosun, leyla hanımı öpmektedir. eyvahtır ki ne vahtır! fakat tosun şabanın bir çözümü vardır bu durumda. "lütfü, yeşil vadi bizim olabilir" diye bir giriz yapar. "aslan şaban, sööle bakiim nasıl olcak" diyen lütfü, "önce tosun paşayı gaçıracaz, sonra ben leylayı alacam, hede hödö, yeşil vadi sizin olacak" önerisi üzerine, şabanın tepesine biner.

bu binişmenin gürültüsünü duyan hakketli tosun paşa erata -yok yok kumandanına idi- "bundan kelli yeşil vadiye seferoğullarından veya tellioğullarından kimse girmeyecek" komutunu verir. akabinde leyla hanıma "sevgili nişanlım, bundan böyle yeşil vadi bizim aşk bahçemiz olacak, çiçekleri de çocuklarımız" öngörüsünü beyan eder.

öte yandan bu leyla hanımın işi de kallavi bir nem ihtiva etmektedir. önce muhalif sülalenin yakışıklı genci ile nişanlanan taze, lütfünün malın gözülüğü neticesinde yeşil vadi ailesi tarafından da istenecektir. fakat o an, tosun şaban paşa leylaya aşık olur. roller değişilir. artıkın lütfü tosun şaban paşaya leylayı istemektedir. hatun bir uyuntu bir mıymıntıdır ki, babası daver devesi onu kime verirse o ona gitmektedir. cazibe yöntemi ile su iletim hadisesine benzemiştir olay bir bakıma. boru hangi yöne töşenmişse, leyla o cazip mekâna akı akıvermektedir. artıkın kime kara vermiştir bilinmez. film içre kimseye kara vermemiştir. nihayi kararı, hakiki tosuna vermek mevzuunda vermiştir. ırıspı mıdır, iyi deve kızı (yanlış anlaşılmaya, bu satırların naçiz yazarı, ayfer güzel hanımefendiye deve filan demek istememektedir haşa. binaen kesilen roller icabı söylenmiştir bu beyanat.) mıdır, belli değildir.

bu tür bir milyon karesi naçiz süser süssüz dafi bacı efendi tarafından an be an hatırlanmaktadır. netekim kemal sunalın dafi nazarında nam aldığı nadide filmlerden biridir bu tosun hadisesi. dafi'nin sunal sunusundaki sıralamada ikinci sırada ise zübük, olmadı kibar feyzo, salako gibi filmer yer alır. bu üç filmin üçü ayrı bir yerde olup, hiçbiri tosun ile güreş tutacak siklete sahip değildir. bi ton sahnesinden bi ton şahanelikler hatır eden dafi, şu filmin bipsiz bir kopyasını baştan sona bir dünya gözüyle seyretmek tahassürü ile yanıp tutuşmaktadır. dividisi var mıdır civarda acep?

işin tuhaf tarafı şudur ki; dafi günlük hayatta çıplak çengi olsun, çek sok kılıcını olsun, hamam kurna sahnesi olsun hedesi olsun hödösü olsun, filmle ilgili hatırlatmaları bizatihi yapmaktadır. ve ne buruk bir toplumdur ki hitap edilen topluluk, içlerinden bir tanesi -mübalağa ettim toplasak hayatım boyunca iki taneye anca rastlamışımdır- "tosun paşa mı? o ne, neden bahsediyorsun" gibi angut demeçlerde bulunmuştur. bu demeçleri verenlere ise dafi azmetmiş, filmin bütün sahnelerini ezber ettirmiştir. öyle duruma gelinmiştir ki dafi "sevgili nişanlım" dediği vakit "ne tosunu be" diyengiller "yeşil vadi artık bizim aşk bahçemiz olacak" diye repliği devam ettirmektedir. bu raddeden sonra artık ne mutludur dafi, ne ilginçtir, ne mesrurdur hadise!?

film ile ilgili bahsedilecek mevzu çoktur. tosun paşanın görevi işlevi vesairi çoktur, yazmaya lüzum vardır.

(daphne - 11 Kasım 2002 21:08)

"yauw küçük enişteyi parçalamışlar"

http://www.youtube.com/watch?v=3epfwe_yjvw

allahım çocukluğumdan beridir kahkaha atıyorum ya.. iyi ki biz yapmışız bu filmi.. başkaları yapsa çok kıskanırdım

(talentless jerk - 7 Ağustos 2011 21:17)

tosun paşa'nın pilavı servis eden garsona kızıp, daver bey'e kendisinin pilav koyma sahnesi var. orada 2 saniyelik bir bölüm var:

daver bey: aman paşam siz zahmet etmeseydiniz
tosun paşa: olsun daver, ben alışığım...

bence tüm kemal sunal filmlerinin hüznü o cevapta toplanmıştır...

(kwisatz haderach - 7 Ağustos 2011 22:11)

hamam sahnesi torrent'te şu isimle bulunabilir:

tosun-pasa.turkish-bath-bbw-milf-lesbian-gangbang-scene.dvdrip-hd-torrentz.mkv

(ssg - 10 Ağustos 2011 22:39)

- seferogullarını gördüm...
- nerde !
- nerde mi... rüyamda. hı hı hayirdir inşallah bi rüya gördüm de...
- eeee anlat anlat..
- efendim siz yeşil bi çayırda beyaz bir atın üzerinde kılıcınızı çekmiş seferogullarına hücum ediyordunuz...
- yaaaaa anlat yavrum
- biliyosunuz at murattır, yeşillik de... ottur..
- biliyorum yavrum anlat anlat...
- derken seferogullarından biri sizi yakaladı, başınızı ota soktu
- yok canım!
- yaaa... bunun üzerine siz otlamaya başladınız ve birden şaban şaban diye kişnediniz...
- aptal herif !!! bu ne biçim rüya...
- sen de hiçbirşeyi begenmiyorsun yaa...
- hayvan herif !!!

(kalashnikov - 2 Haziran 2003 04:29)

pa$aya verilen yemekteki konu$manin da kopardigi film. davetliler onunde $ener $en kemal sunala fisildamaktadir..

$ener $en: $aban hadi kalk $imdi senin cevap vermen lazim.
kemal sunal: ne diyecem?
$.$.: benim soyleyeceklerimi tekrarla.
k.s.: olur lutfu.
$.$.: bana kar$i gostermi$ oldugunuz.
k.s.: bana kar$iii..gostermi$ oldugunuuuz..ne gosterdiler?
$.$.: oyle degil.
k.s.: oyle degiiiil..
$.$.: sersem herif! bana kar$i gostermi$ oldugunuz ilgiden.
k.s.: sersem herifleer!! bana kar$i gostermi$ oldugunuz ilgideeeen..
$.$.: kes artik. rezil olduk!
k.s.: kesin artik. rezil oldunuz!
$.$.: allah belani versin.
k.s.: allah belanizi versin!. e$oglue$ekler! birsuru namussuz..irz du$manlarii! hayvan oglu hayvanlar!! off yeter be. artik icelim. cok iyi konu$tum ama.

(lizardking - 13 Haziran 2003 23:17)

istersem 500 kere denk geleyim o hamam sahnesi izlenecek, o kurnadan bu kurnaya çirkef sıçrayacak arkadaş.
sırf âdile nâşit'in memeleri ağzına hoplaya hoplaya koşturmaları için bile 80 kere izlenir.

(kirlikedi - 19 Eylül 2012 01:59)

(bkz: #855168)
-yav lütfücüğüm ben hepsini yapabiliyorum ama gözlerimden ateş saçamıyorum...

(calibra - 25 Kasım 2003 02:09)

arzu filmin instagram hesabından öğrendiğime göre bu akşam 20:30'da star tv'de ilk kez restore edilmiş halini izleyeceğimiz film. ayrıca filmi kanala 105 dakika teslim ettiklerini; hamam sahnesiyle, çıplak çengisiyle, küçük eniştesiyle her şeyinin tastamam olduğunu özellikle belirttiler. sansür belasına kurban gitmemesini temenni ederek herkese iyi seyirler diliyorum. biraz yüzümüz gülsün.

(dramatikyapi - 5 Şubat 2015 19:45)

simdi su sahneyi bir izleyin.
hamam sahnesi

bize ne kadar da dogal geliyor. fakat bir an bu sahnenin kameralar ve film ekibinin arasinda, dogalliktan aslinda ne kadar uzak bir sekilde cekildigini dusunun.

ıste o zaman, bu adamlarin ne kadar buyuk oyuncular oldugunu daha iyi anliyorsunuz..

klasik bir tanim yapacak olursak, 100 kere izlense 100'unde de keyif verecek efsane bir yapim.

(dan - 5 Şubat 2015 20:08)

hamam sahnesi türk rap tarihinin ilk freestyle'ı olan fantastiko film.

(diger camasir suyu - 5 Şubat 2015 20:59)

şükür kesmediler hamam sahnesini. şükrettiğimiz şeylere bak amk ne hale geldik.

(tembelbaget - 5 Şubat 2015 21:00)

kadınlar arası çuval yarışında adile naşit'in zıp zıp sekişine kurban olunacak film. yok böyle sevimlilik lan.

(laplasyen - 5 Şubat 2015 21:46)

yerli/yabancı çok komedi filmleri izledim, gülmekten sandalye, ranza, okuldaki sıra ve bilumum yerlerden düşürenler de oldu ama ben hayatımda hiçbir şeye şunun kadar gülmedim:

(bkz: ulan bizim çuvalda seferoğlu sıtkı'nın ne işi var)

hani böyle yapıtaşlarıma ayrılana kadar gülüyorum, her seferinde.

(isolde - 6 Şubat 2015 00:33)

yapımcısı arzu film tarafından youtube ortamına aktarılmış olan yeşilçam efsanesi.
hem de restore edilmiş ve sansürsüz olarak.
buyrun, yarılarak izleyin efem.
https://www.youtube.com/watch?v=l8ghkmfvthu

edit: şu entry'nin debe'ye girmesi, insanların tv'den çekilmiş, doğal olarak sansürlü ve telif gerekçesiyle zırt pırt silinen linklerden bıktıklarının bir tezahürü olmuş, umarım yapımcı şirket ileride daha yüksek çözünürlükle bu filmi paylaşır ve biz de linkimizi keyifle değiştiririz.

(delican - 31 Mayıs 2015 17:18)

+ tosun paşam?
- efendim ibo
+ bu daver bey nasıl bir adam?
- valla bana biraz hıyar gibi geliyor
+ sizce gözü biraz yukarılarda mı
- yoo, gözleri son derece normaldir

böyle de bir diyaloğun geçtiği efsane komedi filmi.

(aydaki ayak izi - 31 Mayıs 2015 21:11)

şimdi bi tosun paşa filmine bakın bi de son 20 yılda çekilen adına komedi denen türk filmlerine? benim anlayamadığım tosun paşa ve onun gibi filmlerle büyüyen günümüz senaristleri, nasıl oluyor da o kadar dandik filmler yazabiliyorlar? ulan insan çocukken seyrettiği şu filmden biraz utanır da daha iyi şeyler yazar be!

(homeless jedi - 31 Mayıs 2015 21:22)

"aşk kalbimi yakan bir volkan gibidir,
en sevdiğim tatlı kazandibidir.
leyla sev beni sokma müşküle,
beraber kaşık atalım iki tabak keşküle."

(tosun pasanin dedesi - 31 Mayıs 2015 21:26)

anti depresan gibi film. tüm sorunlarımı çekti aldı şerefsizim.

(7000 - 31 Mayıs 2015 21:26)