kendi kendini frenleme manasına gelen otokontrol’ün bir üst versiyonu. içinde yaşadığın toplumun seni ve senin ürünün olan davranışlarını kontrol etmeye çalışması, genelde bunu başarması. senin de davranışlarını sosyal çevrenin sana çizdiği sınırlar dahilinde oluşturman. bir nevi; sen araba kullanırken, arabadakilerin zırt pırt “oğlum az yavaş, önüne baksana biraz, ay ay ay, gitti canım çiçekler” diye feryat edip zırt pırt el frenini çekmeleri, direksiyonu sağa sola çevirmeye çalışmaları, vites küçültmeleri vs. sonuç; koyun gibi bir toplum. senin güya yoldan çıkmamaman için seni soktukları yolda seyrederken aslında kendi yolunu kaybetmen..

(balancedblue - 30 Aralık 2010 23:07)

ing. social control

sosyal kontrol sosyolojinin en temel kavramlarından biridir.
özellikle toplumdaki eşitsizlikler ile iktidara ve kurallara uyma noktalarında kendini gösterir.

sınıflar arası eşitsizlikleri ele alalım, bunlar nasıl toplumda devam edebiliyor aynı şekilde yıllar boyu? bu sorunun cevabı 3 hatta 4 kavram ile açıklanabilir
1- toplumsal tabakalaşma (social stratification)
2- toplumsal tabakalaşmaya bağlı olarak sosyal mobilite
3- toplumsal çatışma (social conflict)
4- sosyal kontrol

sosyal kontrol burada hakim sınıfın düşünce, inanç ve mantalitesini geri kalan insanlara kabul ettirmek için elinde bulundurduğu güçleri temsil eder. bu formal ve informal olabilir.

mesela eşcinsellerin durumuna sosyal kontrol açısından bakalım:
formal olarak, eşcinseller hukuken evlenememektedir.
bir eşcinsel erkeğin, diğer erkeğe cinsel ilişki teklifi haksız tahrik olarak alınabilir ve ceza azaltılır. (ama bir kadın bir erkeğe teklif ettiği vakit bu direkt tahriktir?)
yani hukuk da bir sosyal kontroldür.
ayrıca hukuka aykırı davranışlarda bulununca ortaya çıkan polis, jandarma ve (düşük ihtimalle) askeri kuvvetler de formal sosyal kontrolün ögelerindendir.

informallere bakarsak, bunlar toplumun içinden gelmektedir.
eşcinselleri aşağılama, hor görme, ezme, dedikodu yapma hatta bazı bazı namus kisvesi altında eşcinsel olduğu öğrenilen çocuğu öldürme informal sosyal kontroldür.

kişilerin ve sistemin kendini tekrar üretmesine ve kuralların çiğnenmeden kalmasına yardımcı olur sosyal kontrol. toplumun, ailenin, arkadaşların, çevrenin kendisini kabul etmeyeceğine olan inançtan kişinin kendisini bastırmasıdır. bir nevi süperegodur.

ayrıca sosyal kontrol zorlayıcı bir güç (bkz: polisler) olabileceği gibi eğitim, din, medya ve politika kanalı ile de yerini bulabilir.

bu arada belirtmek gerekir ki, formal sosyal kontrol genellikle daha modern, komplike ve heterojen toplumlarda görülür, zira çeşitliliğin çok olduğu bir toplumda davranış da çoktur ve her zaman içten tepki kontrolü sağlamaz. ama homojen ve basit toplumlarda (yani herkesin birbirine çok benzer yetiştirildiği kesimlerde, eski köyler gibi gelir bana hep) informal sosyal kontrol daha ön plandadır.

(ornitorenkus - 29 Nisan 2013 17:10)

sosyal kontrol; normlarda ki (yazılı/yazısız) temel amaçtır.

(primitivemanprimitive - 28 Şubat 2017 23:17)