sinemada sürrealizmin babası olarak bilinen yönetmen luis bunuel 22 şubat 1900'de ispanya'nın calanda şehrinde dünyaya geldi, 29 haziran 1983'de meksika'da hayata veda etti. bunuel, ispanya'nın en seçkin film yönetmeni olarak anılsa da, hayatının büyük bir kısmını sürgünde geçirmiş ve neredeyse tüm filmlerini meksika ya da fransa'da çekmiştir. 1928 yılında ünlü ressam salvador dali ile fransa'da çektiği bir endülüs köpeği, bunuel'i gerçeküstücü akıma kazandırdı.

bunuel, ikinci filmi altın çağ (1930) ile çok farklı bir yönetmen olacağını gösterdi. aşırı sağcılar, filmin gösterildiği sinemayı bastı ve iktidar buna filmi yasaklayarak destek verdi. bunuel 1932 yılında, ispanya'ya döndükten sonra, las hurdes adlı belgeselini çekti ve bu film de ispanya makamları tarafından yasaklandı.

1930'ların ortasında, paris ve madrid'de paramount ve warner bross için seslendirme yönetmeni olarak, sonrasında da ispanyol popüler-ticari filmlerinde yapımcı olarak çalıştı. amerika'da geçici işler yaptıktan sonra meksika'dan bir film yönetmek üzere davet aldı ve 1983'te ölene kadar orada yaşadı. bunuel'in meksika'da çektiği los olvidados, varoş çocuklarının suça eğilimlerini sert bir dille anlatıyordu. meksikalılar tarafından ülkelerinin adını lekelemekle eleştirilse de, filmin uluslararası başarısı bunuel'in ününü arttırdı.

sonraki yıllar, bunuel'in en verimli dönemiydi. on yıl içinde on altı film çekti. bunuel'in sonraki dönemi, viridiana'yı çekmek için avrupa'ya döndüğü yılları takip eden olgunluk döneminin habercisi; yani, orta dönem olarak kabul edilir. ancak, her iki dönem arasında güçlü bir süreklilik ilişkisi vardır ve bunuel'in tüm çalışmalarında aynı kaygılar söz konusudur: onun da söylediği gibi, cizvit eğitimi ve sürrealizm tüm yaşamını belirlemiştir.

bunuel, meksika'da çektiği son iki film olan mahvedici melek (1962) ve çöllerin simonu'unda gelişkin bir gerçeküstücü tarza geri döner. bunuel sinemasının doruğu sayılan burjuvazinin gizli çekiciliği (1972) ve özgürlük hayaleti'nde (1974) olay örgüsü akıldışı ve mantıksal olarak imkansızdır; ancak, sembol ve eğretilemelerin açıklanmaya çalışılmasının absürd olacağı gerçeği, filmlerin anlamsız olduğu anlamına gelmez. oysa, öyküsel geleneğinin kolaylıkla gözden kaçabilecek çözümlemesi, bunuel'in daima sadık kaldığı toplumsal ve ideolojik görüşler hakkında doğrudan bir yorum niteliğindedir. bu yorumlarında da bunuel, gerçeküstücülüğün devrimci görüşlerine her zaman sadık kalmıştır.

luis bunuel üstüne bir inceleme kitabı yazmış olan sinema tarihçisi ado kyrou :"tüm sinema tarihinde , luis bunuel'in eserinden daha özgür , daha kişisel bir yaratış yoktur . kalıplara onunki denli uymayan , sinemasal geleneklere onunki denli karşı çıkmış , her türden tabu ' ya onunki denli egemen olan bir sinema da yoktur . alışılmamışta , akıldışıda , önceden bilinemezde son derece rahat olan , gülmecenin çeşitli alanlarıyla da içli - dışlı olan bunuel 'in sinemasında , gerçek - üstücü devrim , bir emri - vakidir , sanatının ayrılmaz bir olgusudur ." der.

aldiği ödüller:

1972: oscar, en iyi yabancı film : burjuvazinin gizli çekiciliği

1982: venice film festival - career golden lion
1978: nsfc award - best director - cet obscur objet du désir / arzunun şu karanlık nesnesi
1977: nbr award - best director - cet obscur objet du désir / arzunun şu karanlık nesnesi
1975: italian national syndicate of film journalists - silver ribbon - best director - foreign film - le fantôme de la liberté
1974: bafta film award best screenplay - le charme discret de la bourgeoisie / burjuvazinin gizli çekiciliği
1973: french syndicate of cinema critics - critics award - best film - le charme discret de la bourgeoisie / burjuvazinin gizli çekiciliği
1973: nsfc award - best director - le charme discret de la bourgeoisie / burjuvazinin gizli çekiciliği
1969: berlin international film festival -fipresci award + honorable mention + interfilm award - la voie lactée
1968: bodil - best non-american film - belle de jour
1968: french syndicate of cinema critics - critics award - best film - belle de jour
1967: venice film festival - golden lion - belle de jour
1967: venice film festival - pasinetti award - best film - belle de jour
1965: venice film festival - fipresci award + special jury prize - simón del desierto
1963: bodil - best non-european film / best american film - el ángel exterminador
1961: cannes film festival - golden palm - viridiana
1961: bodil - best non-european film / best american film - nazarín
1960: cannes film festival - special mention - la joven
1959: cannes film festival - jury special prize - nazarin
1956: academy awards, mexico - golden ariel+silver ariel (best direction+best screenplay) - las aventuras de robinson crusoe / the adventures of robinson crusoe
1951: academy awards, mexico - golden ariel+silver ariel (best direction+best original story+best screenplay) - los olvidados / unutulmuşlar
1951: cannes film festival - best director - los olvidados / unutulmuşlar
1950: cannes film festival - best avantgarde film - susana

-filmleri-

yönetmen

1977: cet obscur objet du désir / that obscure object of desire / arzunun şu karanlık nesnesi
1974: le fantôme de la liberté / the phantom of liberty / özgürlük hayaleti
1972: le charme discret de la bourgeoisie/ the discreet charm of the bourgeoisie / burjuvazinin gizli çekiciliği
1970: tristana
1969: la voie lactée / the milky way
1967: belle de jour
1965: simón del desierto / simon of the desert / çöl azizi simon
1964: le journal d'une femme de chambre / diary of a chambermaid
1962: el ángel exterminador / the exterminating angel / öldürücü melek
1961: viridiana
1960: la joven / white trash-the young one
1959: la fièvre monte à el pao / fever rises in el pao / günah cumhuriyeti
1958: nazarín
1956: la mort en ce jardin / death in the garden / bu bahçede ölüm
1955: cela s'appelle l'aurore
1955: ensayo de un crimen / the criminal life of archibaldo de la cruz / archibaldo de la cruz un suçlu yaşamı
1954: el río y la muerte / the river and death / nehir ve ölüm
1954: las aventuras de robinson crusoe / the adventures of robinson crusoe
1953: la ilusión viaja en tranvía / illusion travels by streetcar
1952: el bruto / the brute
1952: él /this strange passion
1952: subida al cielo / mexican bus ride
1951: la ahija del engaño / daughter of deceit
1951: una mujer sin amor / a woman without love
1950: susana / the devil and the flesh
1950: los olvidados / the young and the damned / unutulmuşlar
1949: el gran calavera / the great madcap
1947: en el viejo tampico / gran casino
1940: el vaticano de pio xii
1932: las hurdes / land without bread / ekmeksiz toprak
1930: l'âge d'or / the golden age /altın çağ
1929: un chien andalou / an andalusian dog /bir endülüs köpeği

senarist

1977: cet obscur objet du désir / that obscure object of desire / arzunun şu karanlık nesnesi
1974: le fantôme de la liberté / the phantom of liberty / özgürlük hayaleti
1972: le charme discret de la bourgeoisie/ the discreet charm of the bourgeoisie/ burjuvazinin gizli çekiciliği
1972: le moine / the monk
1972: una historia decente (book/kitap)
1970: tristana
1969: la voie lactée / the milky way
1967: belle de jour
1965: simón del desierto / simon of the desert / çöl azizi simon
1964: le journal d'une femme de chambre / diary of a chambermaid
1962: el ángel exterminador / the exterminating angel / öldürücü melek
1961: viridiana
1960: la joven / white trash-the young one
1959: la fièvre monte à el pao / fever rises in el pao / günah cumhuriyeti
1958: nazarín
1956: la mort en ce jardin / death in the garden / bu bahçede ölüm
1955: cela s'appelle l'aurore
1955: ensayo de un crimen / the criminal life of archibaldo de la cruz / archibaldo de la cruz un suçlu yaşamı
1954: abismos de pasión / wuthering heights
1954: el río y la muerte / the river and death / nehir ve ölüm
1954: las aventuras de robinson crusoe / the adventures of robinson crusoe
1953: la ilusión viaja en tranvía / illusion travels by streetcar
1952: el bruto / the brute
1952: él /this strange passion
1952: subida al cielo / mexican bus ride
1951: una mujer sin amor / a woman without love
1950: susana / the devil and the flesh
1950: los olvidados / the young and the damned / unutulmuşlar
1950: si usted no puede, yo sí (story/hikaye)
1936: españa 1936 / madrid 1936,
1936: ¡centinela, alerta!
1936: ¿quién me quiere a mí? / who loves me?
1932: las hurdes / land without bread / ekmeksiz toprak
1930: l'âge d'or / the golden age /altın çağ
1929: un chien andalou / an andalusian dog /bir endülüs köpeği

yapimci

1970: tristana
1936: españa 1936 / madrid 1936,
1936: ¡centinela, alerta!
1936: ¿quién me quiere a mí? / who loves me?
1935: la hija de juan simón, la / juan simon's daughter
1932: las hurdes / land without bread / ekmeksiz toprak
1929: un chien andalou / an andalusian dog /bir endülüs köpeği

alınmıştır (bkz: www.genckolik.net)

(r42b25 - 7 Ocak 2009 11:45)

oyuncularına aşağıdakine benzer komutlar verirmiş (örnekleri tamamen sallıyorum):

- telefon çalınca kadehi sağ elinden sol eline geçir, ahizeyi sağ elinle kaldırıp "alo" de, içinden üçe kadar sayıp "iyiyim, sen nasılsın?" dedikten sonra kadehi yavaşça masaya bırak, telefonu kapatınca kadehi sağ elinde baş ve işaret parmağınla tutacak şekilde tekrar al (vb).

catherine deneuve'ün dediğine göre buñuel, verdiği bu direktifler silsilesiyle oyuncuyu sürekli hesap yapar halde tutup anlamlı bakmasını, iyice düşünceli görünmesini sağlarmış. yoksa oyuncunun kadehi öyle mi yoksa böyle mi tutacağı umrunda bile değilmiş.

bir de asla ve asla karakterin geçmişini düşünmezmiş. oyuncular çoğu zaman "bu kişinin hikayesi nedir, geçmişinde ne oldu, buraya nasıl geldi?" gibi sorular sorarmış. ne yapacaksın geçmişini, sen dediğim gibi oyna işte dermiş, bazen de sorduğu sorunun anlamsızlığını göstermek için karakterin geçmişiyle ilgili fazla detaylı hikayeler uydururmuş, mesela "sekiz erkek kardeşi vardı ama biri komünist diğerleri faşist, yalnız babaları travesti" tadında başlayan şeyler.

(ventolin - 9 Temmuz 2009 20:49)

düşüncelerime tercüman olmakta ısrarcı olan bir diğer yönetmen. bakalım ne demiş:

"god and country are an unbeatable team; they break all records for oppression and bloodshed."

büyük ihtimalle bunu ispanyolca söylemiştir tabi ya da olsa olsa fransızca. yani şöyle bişey;

"tanrı ve vatan yenilmez bir takım. zulüm ve katliam adına bütün rekorları kırmışlardır."

savaşlara, büyük çaptaki öldürme olaylarına bakarsanız zaten bütün o gereksiz olayların kökeninde ya biri vardır ya diğeri. din ve milliyetçilik gibi iki kavram yaratmasaydı insan kendi kendine, bugün büyük ihtimalle daha yaşanır bir dünya olurdu. en azından böyle gereksiz savaşlar, katliamlar olmazdı gibime geliyor. yoksa şüphen mi var?

(tepedeki psychedelic adam - 3 Ağustos 2009 21:39)

asmis ispanyol yonetmen.
burjuvazi'nin gizli cekiciligi,tristana, viridiana, gunduz guzeli, arzunun su karanlik nesnesi gibi basyapitlara imza atmistir.
catherine deneuve'u en iyi yoneten yonetmendir.
filmini bi goren bi daha iflah olmaz.

(gimeno - 30 Temmuz 1999 00:00)

dali'nin kankası... endülüs köpeğinin ilk gösterimine seyirci sapıtıp üzerine saldırırsa diye ceplerini taşlarla doldurarak gelen sürreal şahsiyet

(camelf - 11 Mayıs 2001 01:01)

tarkovksy çok sever bunuel'i. zaten tarkovsky'nin (bkz: tarkovsky) bunuel'in ve antonionni'nin (bkz: michalengelo antonionni) filmleri 'kurgu' dan değil resimlerden oluşur gibi 'görünür'. öyle değil tabi. aslında bu adamlar zihnin gerçekleri takip etme yöntemini yakalamaya çalışmışlardır.(bence tabi) çağrışım yoluyla seyirciyi sürükleme metodunu (bir çeşit uyur gezer gibi kesinlikle köpeğini sürükleyen bir adam gibi değil)
eisenstein (bkz: eisenstein) usta geliştirmiştir bir bakıma.

(stalker - 11 Mayıs 2001 19:14)

"tanrı ve devlet yenilmez bir ekiptir; baskı ve katliam konusunda emsalsiz bir üstünlüğe sahiptir." demiş bir keresinde. bu söz, genel olarak filmlerinin bir özetidir aslında.

chaplin'in hollywood'daki evinde. soldan sağa ikinci sırada. her zamanki gibi sinirli görünüyor. yıl: 1930.

chaplin'e ve hollywood yıllarına dair anılarını son nefesim adlı otobiyografisinde anlatır.

edit: güncelleme

(hanging rock - 25 Aralık 2013 20:01)

bir de üstadın şöyle bir hikayesi vardır:
baba bir film çeker ve film oscar'a aday gösterilir. meksika'dadır ve gazetecilere röportaj vermektedir.
gazeteciler sorarlar: "ne dersiniz, sizce filminiz oscar'ı alabilecek mi?"
baba yanıtlar: "elbette! oscar'ı alabilmem için benden istedikleri 20000 doları ödedim bile!"
gazeteciler yanıttaki muzipliği farketmez ve ertesi gün gazetelerde, babanın oscar'ı 20000 dolara satın aldığı haberi çıkar.
film gerçekten de iki hafta sonra oscar alır! baba herkese şaka yaptığını tekrarlar durur da kimseyi inandıramaz...

(arsenelupin - 30 Nisan 2004 08:43)

jean claude carrier'in bir dvd ekstrasinda anlattigina gore don luis'in el angel exterminador'u mexico city'de cektigi gunlerden bir gun sete o aralar meksika'da dolanan marilyn monroe gelir. bunuel'in filminde yemek yedikleri evden bir turlu cikamayip, eve hapsolan, giderek kokusmaya ve acliktan olmeye kadar sapitan meksika burjuvazisi hicvedilmektedir. o gun de filmin final sahnelerinden biri cekilecektir ve don luis sahnede basrolu oynayacak gercek bir ayiya son direktiflerini vermektedir, kulagina fisildayarak. setten cit cikmamaktadir. don luis ve ayi yerlerini alirlar. motor. action. ayi gerektigi gibi esner ve coskuyla kukrer. tek cekimle sahne basariyla tamamlanir. ayinin ya da bunuel'in, belki her ikisinin yorumundan ayri ayri etkilenen marilyn monroe ustanin yanina yaklasir ve tebrik eder. daha once kimse beni boyle yonetmedi, diyerek de don luis'in kalbini avucuna alip cimdiklemeye baslar. bunuel aptal sarisindan biraz tedirgin, sorar. nasil buldunuz sahneyi signora, neler dusunuyorsunuz? abdal sarisin yanitlar, sevgili bunuel, sanirim hersey cok acik ve net. ayinin dogal tavirlari salondan cikamayan su zavallilarin halinin yaninda ne kadar gercek. bunuel o siralar artik bir sunger kadar sagir oldugu halde marilyn monroe'nun abdal sozlerini saskinlikla dinler ve kirik igilizcesiyle sorar, signorita, hayat hakkinda ne dusunuyorsunuz? sarisin panter isveli bir kahkaha atip, herkes konusuyor fakat hicbirseyin oldugu yok (everybody's talking but nothing happens) der. don luis, gulumser, aptal sarisin bunuel'in yanagina okkali bir opucuk atip seti cinlatir, aksam yemegini beraber yerler.
don luis yillar sonra burjuvazinin gizemli cekiciligi filminin ilk sahnesine marilyn monroe'dan aldigi opucukle motor der. tek bir farkla. yeni filminde herkes yurumektedir ama hicbirsey olmamaktadir (everybody's walking but nothing happens). episodlarin arasina sikistirdigi sekanslarda asfaltin uzerinde amacsizca belirsize dogru yuruyen burjuva grubu fikri bunuel'in sagir sultan kulaklarina marilyn monroe'nun titrek dudaklarinin oynadigi bir oyundur, der jean claude van damme carriere bey.
neyse, (bkz: bunuel martini)

(madeira - 30 Nisan 2004 09:52)

son nefesim isimli otobiyografik kitabının 'sevdiklerim-sevmediklerim' bölümünden alıntıladığım bazı notlar:

- kubrick'in paths of glory'sini, fellini'nin roma'sını, eisenstein'ın potemkin zırhlısı'nı, marco ferreri'nin la grande bouffe'unu çok severim. la grande bouffe, bence hedonizmin bir anıtı, tensel isteklerin büyük trajedisi, bir başyapıtıdır. jacques becker'in goupi-mains-rouge ve rené clément'in jeux interdits filmini de beğenirim. daha önce de söylediğim gibi fritz lang'ın bütün filmlerini severim. buster keaton'ı ve marx brothers'ı da çok severim. potocki'nin romanı ve has'ın filmi olan manuscrit trouvé à saragosse filmini üç kez görmüştüm, ki bu benim için olağandışı bir şeydir. bu filmi alatriste'nin meksika için simon del desierto filmi karşılığında satın almasını sağlamıştım.

- vittorio de sica'nın sciuscia'sını, umberto d ve ladri di biciclette filmlerini çok beğenirim. bu filmde de sica, bir iş aletini filmin yıldızı yapma başarısını göstermişti. kendisini iyi tanırım ve çok yakınlık duyarım.

- renoir'in savaş öncesi filmlerini, bergman'ın persona'sını da çok beğenirim. fellini'den de la strada'yı, le notti di cabiria'yı, la dolce vita'yı severim. i vitelloni'yi hiç görmedim ve buna hâlâ çok üzülürüm. buna karşılık casanova filmini seyrederken sonunu beklemeden çıkıp gitmiştim.

- eric von stroheim'ın ve sternberg'in filmlerini de severim. underworld, bana o dönemde muhteşem gelmişti.

- fred zinnemann'ın from here to eternity filminden nefret etmişimdir. milliyetçi ve askeri unsurlar içeren bir melodram; ama ne yazık ki büyük bir başarı kazandı.

- vajda'ya ve filmlerine çok değer veririm. onunla hiç karşılaşmadım, ama uzun zaman önce cannes film festivali'nde, film yapma isteğinin benim ilk filmlerimle uyandığını açıklamıştı. bu da tıpkı benim fritz lang'ın ilk filmlerine duyduğum hayranlığı anımsatıyor. bu filmler yaşamımı çok etkilemişti. bir ülkeden diğerine, bir filmden bir başkasına durmaksızın gidip gelen bu gizemli akışta beni etkileyen bir şeyler vardı. vajda, bir de bana "çırağınız" diye esprili bir biçimde yazıp imzaladığı bir kart göndermişti. bu hareketi gördüğümde bende büyük bir hayranlık uyandıran filmlerinden çok daha fazla duygulandırmıştı beni.

- white shadows of the south seas'i murnau'nun tabu'sundan çok daha üstün bulmuştum. fazla tanınmayan, ama şiirsel ve büyüleyici bir anlatımı olan ve jennifer jones'un oynadığı portrait of jenny'ye hayran kalmıştım.

- rossellini'nin roma, città aperta filminden hiç hoşlanmadım. bitişik odada işkence gören direnişçi ile kucağında genç bir kadın, şampanya içen alman subayı arasındaki çelişkinin veriliş biçimi son derece ucuz gelmişti bana.

- bilgiçlikten ve bilimsel jargondan tiksinirim. cahiers du cinéma'daki bazı yazıları okurken kahkahalarla güldüğüm çok olmuştur. bir gün fahri başkanı olduğum meksiko city'deki centro de capacitacion cinematografica adlı yüksek sinema okuluna davet edilmiştim. beni üç dört profesörle tanıştırdılar. aralarında kılık kıyafeti yerinde, efendi, mahcubiyetinden kızaran genç bir adam vardı. branşının ne olduğunu sordum. şöyle yanıtladı: "klonik görüntülerin göstergebilimi." onu oracıkta öldürebilirdim.. paris'e özgü tipik bir tavır olan bilimsel jargon, az gelişmiş ülkelerde üzücü boyutlara ulaşmaktadır. bu, kültürel sömürgeciliğin çok açık bir örneğidir.

- hayvanların canlı canlı kesilmesinden müthiş tiksinirim.

- kara yılanları, özellikle de sıçanları severim. tüm yaşamım boyunca, son yıllar hariç, sıçanlarla birlikte yaşamışımdır.

- barlara, alkole ve tütüne bayılırım.

- gizli geçitleri severim. sessizliğe açılan kitaplıkları, karanlıklara gömülü merdivenleri, gizli çekmeceleri..

- sıcak ülkeleri hiç mi hiç sevmem. eğer meksika'da yaşıyorsam, bu bir rastlantıdır. çölü, kumu, arap, hint ve özellikle de japon uygarlığını sevmem. bu açıdan devrin adamı sayılmam. aslında yalnızca içinde yetiştiğim yunan-roma-hristiyan uygarlığını severim.

- yalnızlığı severim. yeter ki, bir dostum gelip ara sıra bundan söz etsin.

- kalabalıktan nefret ederim. altı kişiden fazla her topluluk benim için kalabalık sayılır. çok daha büyük insan topluluklarına gelince, weegee'nin bir pazar günü coney adasındaki plajı gösteren o ünlü fotoğrafını anımsıyorum. bu tür görüntüler beni tam anlamıyla dehşete düşürür.

- işçileri severim ve onlara hayranlık duyarım. ve onların becerikliliğine imrenirim.

- körleri pek sevmem, çoğu sağır gibi. bir gün meksika'da yan yana oturmuş iki kör adam görmüştüm. biri yanındakine masturbasyon yapıyordu. bu görüntüyü oldukça yadırgamıştım.

- dünyanın tüm körleri arasında hiç sevmediğim biri varsa, o da jorge luis borges'tir. tabii ki iyi bir yazar, ama dünya iyi yazarlarla dolu. zaten iyi bir yazar diye de kimseye saygı gösteremem. başka nitelikler de gerekli. altmış yıl önce bir-iki kez karşılaştığım jorge luis borges, bana oldukça kasıntı ve kendini beğenmiş görünmüştü. her sözünden bilgiçlik akardı. ne bazı sözlerindeki gerici tavrını beğenmişimdir ne de ispanya’yı hor görüşünü. çoğu kör gibi onun da ağzı iyi laf yapardı. gazetecilerle konuşmalarında durup durup nobel ödülü'nden söz ederdi. ödülden başka bir şey düşünmediği bundan da belliydi. isveç akademisi, jean paul sartre'a nobel ödülü'nü verdiğinde onun parayı ve unvanı reddetmesiyle borges'in tutumunu hep karşılaştırmışımdır. sartre'ın bu hareketini gazetede okuyunca, hemen kendisine telgraf çekip kutladığımı bildirdim. çok duygulanmıştım.

- ilahi komedi'yi yeniden okumayı denedim. bana şiirsel açıdan dünyanın en güçsüz kitabı gibi geldi, hatta incil'den bile daha az şiirsel. ya lusiades'e ne demeli ? ya jérusalem délivrée'ye ? kendi kendime şöyle diyordum: bütün bunlardan önce sade okutmalıydılar bana ! ne yararsız kitaplarmış hepsi de !

- fabre'ın souvenirs entomologiques (böcekler üzerine anılar) kitabına hayranım. aşırı gözlemleme tutkusu ve canlı yaratıklara duyduğu o sınırsız sevgiden dolayı bu kitap bana eşsiz görünür. hatta incil’den de üstün.

- psikolojiyi, çözümlemeyi ve ruh çözümünü sevmem. şu da var ki, freud'un kitapları ve bilinçaltının gün ışığına çıkarılması gençliğimde bana çok şey kazandırmıştır.

- temel yedi günah içinde 'çekememezlik', gerçekten de nefret ettiklerimin başında gelir. diğerlerinin hiçbiri bir başkasını inciten bir günah değildir. kişiseldir daha çok. bazı öfke anlarının dışında tabii. ama çekememezlik, zaman zaman mutsuz olduğunu görüp de bundan mutluluk duyduğumuz bir insanın ölümünü istemeye kadar bizi götürebilecek tek günahtır.

- politikayı sevmem. kırk yıl oluyor ki, politikanın her tür dalaveresinden sıyırdım kendimi. artık inanmıyorum buna. iki-üç yıl önceydi; madrid sokaklarında, solcu göstericilerin elinde taşıdıkları pankartta şu sloganı okuyunca irkilmiştim: "franco'ya karşı birlikte olduğumuzda güçlüydük."

- gerçekleri saklayanları sevmem. kim olurlarsa olsunlar. bu, beni ürkütür ve çok canımı sıkar. bağnazlığa karşıyım, bağnaz bir şekilde !

(les yeux sans visage - 11 Kasım 2015 14:53)