peter o toolla (henry) richard burtonun (becket) oynadigi bir film uyarlamasi var:

ikinci henry ayyasin tekidir, kadin duskunudur, dombilidir. becket de bu seruvenlerindeki en yakin dostudur, bu yakinligiyla soylu ilan edilmistir fakat becket bir saksondur ve diger soylularla munasebeti yoktur

( fransanin vassali olan william the conquerer (2. henry'nin buyuk buyukbabasi), avrupa kitasindan norman soylulariyla birlikte ingilitereyi isgale gelmis, saksonlari yenip kendi kralligini ilan etmis. toprak sahibi soylularin ve din adamlarinin ^*nin cogunu olusturan normanlar saksonlara tepeden bakiyorlar ).

kral bu soyluluk isi yuzunden din adamlariyla bozusmussa da becket'in zekasinin ve pragmatizminin hastasidir, o zorluklari gogusler:
king henry ii: do you know how much trouble i went through to make you a noble?
thomas a becket: yes, as i recall, you lifted your finger, pointed at me and said, "thomas becket, you are noble."

bu yuzden kral adami lord chancellor yapar (bu onemli mevkinin de ne oldugu belli degil, basbakan gibi yetkileri var ama ingiltere kraliyet muhrunu tasimakla gorevli, thomas more da bu gorevdeymis bir ara): "there. that's the great seal of england. don't lose it; without the seal, there's no more england, and we'll all have to pack up and go back to normandy" der peter o tool efendi.

kral'in amaci papa'ya bagli olan din adamlarini kendi kontrolu altina almak, fransaya karsi girisecegi savas icin bunlarin normalde vergiden muaf olan topraklarindan vergi almaktir. becket yeni pozisyonuyla bu vergileri alir, din adamlarini iyice kizdirir. sonra archbishop of canterbury (ingilterenin en baba din figuru) vefat eder ve henry butun hiyerarsiyi hice sayarak bu pozisyona becket'i getirir. boylece kilise uzerindeki etkisini arttirmayi planlar. kral bu kurnazca karari icin kendi kendini tebrik eder: "i'm suddenly very intelligent. it probably comes from making love to that french girl last night. "

bu noktada hikaye iyice ilginclesiyor. becket o ana gercekten de pek bir seye bagliligi olmayan, hicbir seyi sevmeyen ve sevilmek istemeyen, makyavelist hedonist taoistin tekidir. bir seyin serefi icin yasamayi ister ama onu bulamaz. kral'in derdi ise becket'in sevgisidir, homoseksuel bir bag oldugu izlenimi dahi verilir (ama richard burton fazla yuz vermez). cunku kral yanlizdir, annesini sevmez:

empress matilda: oh, if i were a man!
king henry ii: thank god, madam, he gave you breasts! an asset from which i derived not the slightest benefit.

karisini da sevmez:
king henry ii: your body, madam, was a desert that duty forced me to wander in alone. but you have never been a wife to me!

cocuklarini da hic sevmez:
king henry ii: which one are you?
prince henry: henry the third.
king henry ii: not yet, sir!

tek derdi beckettir, obsesiftir o konuda ama bizimki archbishop olunca bir anda aradigi seyi bulur ve bu kralin sevgisi degildir:
kral: do you love god?
becket: i love the honor of god

zaten oyunun adi da becket or the honor of god'dir. yani adam 180 derece doner, tanri'nin yolunda onurlu bir yasam surecegim der ve ascetic olur. bunu yaparken de kralin arkadaslari dahil onu bunu aforoz eder, cozutur iyice.

krali bu degisim yuzunden iyice dellenir. cunku kilise uzerinde dusundugu kontrolu saglayamamakla kalmiyor, ayni zamanda yanlizliga mahkum oldugunu kabulleniyor, oyun boyunca zaten birkac defa "i'm learning to be alone" deyip durur.

oyunun duygusal zirvesi ve dramasi bu. bundan sonra becket'i tutuklamaya karar verir uydurma yolsuzluk davalariyla ama becket archbishop haliyle cikip milleti korkutur, sindirir, beni papadan baskasi yargilayamaz diyerek fransaya kacar: "sheathe your sword, morville, before you impale your soul upon it! "

kral da uzaktan izledigi bu meydan okumaya karsi gulmekten baska birsey yapamaz: "it's funny! it's too funny! becket is the only intelligent man in my kingdom, and he's against me! "

sonunda fransa uzerinden papa'ya gider, papa becket'e sempati duymakla beraber reelpolitik cikarlar geregi onu acik acik himayesi altina alamaz, ingiltereye geri yollar, bizimki gitmeden once fransa krali brother lui lui lui'den baris arabuluculugu yapmasini ister, kral henry'i ikna eder ve becket kilisesine sag salim doner. (gercekte ise fransanin arabulucugundan ziyade papa'nin en sonunda becket'in israrini kabul edip tum ingiltereyi aforoz etme tehdidiyle henry hizaya gelir).

ama sakson koyluler bunu kahraman ilan edince, becket de tanrinin serefi diye iyice deluzyonlara dalip aforozlarina devam edince, henry meshur feryadini basar: "will no one rid me of this meddlesome priest?". buna dunden razi norman soylular da "biz variz ya pasam" diye giderler, bunu kilisenin icinde kafasini ikiye yararak oldururler (filmde o kadar siddetli olmaz olumu)

becket sehit ilan edilir, uc sene icinde aziz yapilir papa tarafindan, sonraki isyanlari bastirmak icin de kral gider, eski dostunun mezarinda kendini saksonlara kirbaclatir (bkz: penance), peter o tool mavi mavi masmavi gozleri boncuk mavi sarkisi esliginde aglamakli gozleriyle becket'ten af diler, sevdim seni bir kere, baskasini sevemem, deli diyorlar bana, desinler degisemem le birlikte kadrajdan cikar.

(immanuel tolstoyevski - 13 Mayıs 2008 21:12)

1964 yapımı film. peter o'toole ve richard burton karşılıklı döktürürler. içinde savaş kan gözyaşı aşk ihtiras v.s. olmayan daha bir tiyatro oynundan bekleneceği gibi 2 insan arasındaki ilişki ve dostluğun güç iktidar ve değişen şartlar karşısında bir satranç oynuna dönüşmesini anlatan etkili ve güzel film.......

(pam - 25 Mayıs 2009 18:02)

(bkz: thomas becket)

(stalker - 3 Nisan 2010 00:53)

tarihin en underrated tarihi filmlerinden biri olabilir. senaryosu, kurgusu, mekanı, köstümü, ve sairiyle günümüz tarihi film ve dizileri için bile örnek teşkil edebilir. peter o'toole'un oyunculuğu adeta ders niteliğindedir.

(impala remzi - 2 Mayıs 2013 16:20)

film uyarlamasında, zaten o yıl her kategoriye ambargo koyan 5 filmden biri olarak 11 oscar adaylığı kazanıp sadece senaryoyla evine dönerken, en iyi erkek oyuncu kategorisinde de burton ve o'toole oyların bölünmesiyle elleri boş kalmışlar, ödül gene my fair lady'e gitmiştir. şu da ilginç ki, thomas becket yakın zamanda yapılan bir ankette en nefret edilen tarihi kişilikler anketinde kürsüye çıkmış. filmdeki mevzuu, kralın baş danışmanı ve tek güvendiği akıl hocası, arkadaşı olarak, becket'in önce başbakanlık görevini ifa edip başpiskoposun nefretini kazanması, sonrasında ise başpiskoposluk görevini de kralın emriyle üstlenip, kukla olmaktan çıkarak, eski dostuyla karşı karşıya gelmesi. finaldeki "malum" sahnede burton'un zayıf oyunu, filmin bütününe kattığı güce yakışmıyor. o'toole, the lion in winter'de, daha güçlü bir karakterle, yineleyeceği alaycı kompozisyonu krala çok güzel giydiriyor. john gielgud da fransa kralı'nda toplasanız 10 dakika sürecek rolüyle bir yardımcı oyuıncu adaylığı kazanmış ayrıca, unutmadan ekleyelim.

en nihayetinde, a man for all seasons gibi, konusu, kişileri ve dönemi belli olduğundan, bilinçli oturacak seyirciyi doyuracak bir yapım; iki buçuk saatlik süre de akıcı kurguyla uçup gidiyor. son olarak, filmin künyesini de verelim ve modern deyişle "buddy filmleri" sevenlere ayrıca bir davet açalım.

(kolombre - 18 Aralık 2013 00:04)

ünlü fransız oyun yazarı jean anouilh'un çağdaş tiyatronun ileri örneklerinden bir eseri. tarihsel nitelikte bir oyun olmamakla beraber, tarihteki bazı gerçek olay ve dökümanlardan yararlanarak fikir ve mizahı nefis bir taşlama içinde birleştirmiştir. oyunun devlet tiyatrosundaki mizansenini, türkiye'ye becket'i sahneye koymak için gelen fransız rejisör roland piétri; "becket'in öyküsü, her çağda, her ülkede, herkesin öyküsü olabilir" demişti. işte şimdi o gün, bu gün bir bunu hatırlarım..

(native - 28 Aralık 2004 03:40)