atina devleti'nin aksine dışa kapalı, korumacı, güçlü bir ordu ile fetih ekonomisi üzerine kurulmuş bir devlet sparta. sparta'nın o meşhur zalim ordusu bu kapalılığın getirdiği ekonomik sistemin zorunlu sonucu yani. atina devleti ise tarıma daha elverişsiz topraklarda kurulu olması sebebiyle dışa açık, ticarete yönelik bir anlayış benimsemek zorunda kalmış, kolonileşmeye yönelmiş. bu dışa kapalılık/dışa açıklık toplumsal ve felsefi alanlara da haliyle yansımış. ayrıca atinalılar gemiyi ticaret maksatlı bulmuş olsalar da bu sayede kara ordusu güçlü olan spartalılar karşısında donanma açısından bariz üstünlük sağlamışlar. ticari yenilik askeri üstünlüğü er ya da geç getirmiş yani yine.

(dave87 - 25 Nisan 2010 22:11)

güney yunanistan'da bulunan, bu günkü ısparta'da bulunmayan şehir.

(mortradamus - 14 Mart 2003 02:35)

"gözcü casus, kampa yaklaştığında duvarın arkasında görebildikleri onu şaşırttı. kaç kişi olduklarını saydı, rahat rahat not aldıktan sonra hiç telaşsız geri döndü; peşinden gelen yoktu; kimse aldırış etmiyordu. gördüklerini, raporunu kserkses e olduğu gibi aktardı:
"bunların bir bölümü jimnastik yapıyor, bir bölümü de saçlarını taramakla meşgul" diye ekledi.

aristonoğlu demaratos kserkses e şöyle dedi: "adetleri böyledir: ölümü göze aldıkları zaman başlarını süslerler."

(bkz: heredot tarihi)

(mdmbvry - 30 Ağustos 2011 19:39)

iki kral tarafından yönetilen yunan şehir devleti. sparta vatandaşları (erkekleri) çok sıkı şartlar altında yetiştirilirdi. yeni doğan bir erkek, eğer fiziki bir kusura sahipse tanrılara kurban edilirdi. sağlıklı erkek bebeklerin, 7 yaşına kadar ailelerin yanında kalmasına izin verilirdi. daha sonra 20 yaşına kadar sürecek olan disiplinli bir askeri eğitime tabi tutulurlardı. bir yandan askeri eğitim alan spartalılar, diğer yandan da yoğun bir felsefe, edebiyat, tarih ve müzik eğitimi alırlardı. 20 yaşına gelen sparta erkeği, belli bir müddet boyunca doğa şartlarında tek başına yaşamaya bırakılır, bu müddetin sonunda da sparta vatandaşı olmaya hak kazanırdı.
sparta devletinden kalıntılar, bugün güney yunanistanda bulunan bir köyün yakınındadır.

(papalina tava - 16 Nisan 2003 10:11)

antik yunan'ın en ayarcı şehir devleti. spartalılara ait olan ya da atfedilen bir sürü ayar günümüze kadar ulaşmıştır.

rivayete göre büyük philippus'un ordusu sparta kapılarına dayanır. makedon kralı spartalılara bir mesaj yollar, der ki "teslim olun. eğer teslim olmazsanız ülkenizi işgal ederim, eğer ülkenizi işgal edersem başkentinize girerim, eğer başkentinize girersem her şeyinizi yağmalayıp yakarım". spartalılar tek sözcükle yanıt verirler: "eğer."

bu öyküye çok benzeyen bir başka öykü daha vardır. thermopylai savaşı'ndan önce kserkses spartalılara bir ordu gönderir, spartalıların silahlarını perslere teslim etmeleri halinde özgürce geri dönebileceklerini söyler. leonidas'ın yanıtı kısadır: "molon labe", yani "gelin ve alın".

yine thermopylai savaşı'ndan önce bir trachisli spartalı dienekes'e "perslerin o kadar çok askeri var ki ok attıklarında güneş'i kapatıyorlar" der. herodotus'a göre gelmiş geçmiş en cesur askerlerden biri olan dienekes "öyleyse gölgede savaşırız" diye karşılık verir.

300 filminde de geçen bir olay daha vardır. pers elçisi sparta'ya gelir, tanrı imparator kserkes'in yalnızca su ve toprak istediğini bildirir. spartalılar "aşağıda yeterince su ve toprak var" diyerek elçiyi eski bir kuyuya atarlar.

daha önce de belirtildiği gibi spartalılarda kalkan namustur. bu nedenle spartalı analar savaşa yolladıkları civanlarına "ya kalkanınla dön ya da kalkanının üstünde (şehit olarak)" derler.

hülasa spartalılar büyük adamlardır. ruhları hades'in yanında huzur bulsun.

(13th waffen ss non serviam - 29 Nisan 2012 17:25)

anayasası bile "sağlıklı nesiller yetiştirmek" üzerine kurulu devlet. sağlam kafa sağlam vücutta yer alır, eyvallah ancak bu bıçkın abilerimizin sağlıklı nesil yetiştirme işini biraz abarttıklarını peşinen söylemek gerekir.

sağlıklı nesillerin yetişmesi için erkekler kadar kadınların da fiziksel açıdan yeterli durumda olması gerektiği savunulan, dolayısıyla erkekler gibi kadınların da güreş ve atletizm müsabaklarına katılmak zorunda oldukları bir şehirdir sparta.

bununla birlikte, güçlü oğullar yetiştirmek hedefi doğrultusunda günümüzdeki "evlilik" kurumuna ve karı-koca ilişkilerine zıt bir anlayış hakimdi sparta'da. açalım efendim; karı-kocaların özellikle evliliğin ilk yıllarında sık sık bir araya gelmeleri, cinsel münasebette bulunmaları pek hoş karşılanmaz, sıkça bir arada görülen çiftler ayıplanırdı. böylece; evliliklerin yıpranmayacağı, birbirlerini özleyen-daha fazla arzulayan karı-kocaların çocuklarının çok daha sağlıklı bir aile ortamında yetişeceği öngörülürdü. buradan hareketle "gönülsüz sevişmeden burunsuz çocuk doğar" aforizmasının çıkış noktasının sparta diyarı olduğu pekala söylenebilir.

kendisinden yaşça küçük bir eşe sahip olan spartalı bir amcanın tabir-i caizse yeterince sağlıklı çocukların temelini atamayacağı düşüncesiyle eşinin daha genç ve güçlü biriyle birlikte olmasına ses çıkarmaması gerekirdi. aynı şekilde evlenmeye sıcak bakmayan ancak formunun zirvesinde yer alan ve çocuk özlemiyle yanıp kavrulan genç yiğidolar kendisine çocuk doğurabilecek bir hanıma rastlar ve hanımın kocasını da razı ederse o hanımdan çocuk sahibi olabilirdi. buradan hareketle de sparta diyarına bir arkeolojik kazıyapılsa mezhep genişliği'ni ölçen ilk aletlere sparta'da rastlanılmasının kuvvetle muhtemel olduğu söylenebilir.

velhasıl-ı kelam; belki de dönemin şartları gereği güçlü bireylerden oluşan savaşçı bir toplum yetiştirme telaşında olan spartalılar bunu büyük ölçüde becermişler, zamanı geldiğinde de tarihin tozlu sayfaları arasında -ki bu tozlu sayfa muhabbetini hep kullanmak istemişimdir, spartalılara nasipmiş- yerlerini almışlardır.

(balancedblue - 27 Mayıs 2013 11:32)

kendisine rakip olabilecek bütün yunan şehir-devletlerini ya savaşarak ya da anlaşarak sindiren makedon kralı ikinci philip (tarih onu askeri ve diplomatik başarılarından ziyade büyük iskender’in babası olmasıyla hatırlayacaktır), gözünü balkan yarımadası’ndaki mutlak hakimiyetinin önündeki son engel olan serkeş spartalılara çevirir. spartalılara gözdağı vermesi için yaşadıkları ve hüküm sürdükleri lakedemonia (lakonik sözcüğünün etimolojisi de bu kelimeye dayanır) bölgesine gönderdiği elçisi, cebinde kral ikinci philip’ten şu mesajı taşımaktadır: “derhal temerrütten vazgeçmenizi, ve daha fazla gecikmeden hakimiyetime boyun eğmenizi temenni ve tavsiye ederim. eğer ordularımı topraklarınıza sokarsam, bütün tarlalarınızı imha edeceğim, bütün şehirlerinizi yakıp yıkacağım, ve tüm spartalıları işkenceden geçirdikten sonra öldüreceğim.”

spartalılardan kısa bir süre sonra cevap gelir: “eğer.”

(benbirpipodegilim - 24 Kasım 2004 01:46)

"surlarımız mızraklarımızın ucudur" diyerek şehirlerini, sınırlarını koruyacak surlar inşa etmemiş medeniyet.
aynı dönemde atinanın demokrasiyle yönetilmesine karşı bu demokraside kadınlara yer vermemesi, kadınlar hakkında konuşulması veya kadınların pazara çıkması bile tabu haline getirilirken sparta'da tam tersine kadınlar son derece özgür, bakımlı ve katılımcıydılar. erkekler gibi çıplak olarak güreşir, disk ve cirit atarlar hatta siyasete karışırlardı. buna karşın erkeklerin çocuk yaşta orduya alınıp izole bir ortamda savaşçı olarak yetiştirilmelerinden dolayı erkeklerin erkeklerle; kadınların kadınlara yaşaması gerekmekdeydi. erkek çocukları daha küçük yaşlarda yetiştirilmek üzere deneyimli bir savaşçının yanına verilir bu savaşçı çocuğun eğitimcisi, babası ve sevgilisi olurdu. oğlancılık ve lezbiyen ilişki sparta' da doğal hatta gerekli bir yaşam biçimi haline gelmişti diğer yandan erkekler evlenme çağına geldiklerinde bir kadınla yaşamaya ve onunla cinsel ilişkiye girmeyi yadırgıyor kabullenemiyordu. spartalıların bu soruna getirdikleri çözüm pratikti; gerdek gecesi öncesi gelin oğlan çocuğu gibi giydiriliyor ve saçları kesiliyordu. gerdeğe giren erkek hemen ardından erkek arkadaşlarının yanına dönüyordu. sonuçta güçlü, eğitimli bir ordu kurmak için homoseksüel ilişkinin zorunlu hale geldiği bir medeniyetti sparta.

(dharmabum - 13 Ocak 2005 14:20)

yunan şehir devletleri içinde askeri açıdan en güçlü olanı... ilk başlarda halkının büyük kısmı tarımla uğraşmaktadır, ancak işgal ettikleri topraklardaki insanların ayaklanmalarına karşı gitgide artan oranda askeri güç oluşturmak zorunda kalmışlar, zamanla halkının %90 undan fazlası bilfiil asker olmuş ortalığı dağıtmışlardır...
(bkz: peleponnesian savaşı)

(hmmm - 12 Ekim 2001 18:32)

spartada hırsızlık yapmak suc degildi.
calmayı basaranlar basarılarından oturu odullendirilirdi ancak suc ustu yakalananlar basarısız oldukları gerekcesiyle idam edilirdi.

edit: "hırsızlık sadece çocuklar eğitimini tamamlayana kadar yakalanmazsan suç değildir(eğitim süresince çocuklara yemek verilmez çocuklar evlerinde kalamaz hayatta kalmak için istediklerini yakalanmadıkları sürece yapabilirler), yakalandıkları zaman ceza görürlerdi. bunun dışında yetişkinler için hırsızlık daima suçtu." dedi enk.

(tsantali - 13 Haziran 2005 02:50)