gözlenebilir evrenin temel bileşenleri arasındaki etkileşmelerle ve maddenin yapısına ilişkin temel sorunlarla ilgilenen bilim dalı.

(khaos - 2 Mayıs 2000 11:47)

sadece zorunlu bi ders olarak degil de bi bilim dalı olarak görüldügünde acaip zevk alınabilir,keza fizik formül ezberlemekten öte bişidir..bir bilim dalı olarak astronomiyle yakından alakalıdır.lise konularını falan es geçtiginizde asıl konularla karşılaşırsınız. özellikle gezegenler,zaman kavramı ve görece ile ilgili olanları müthiş ilginç konulardır..bi kere gerçek fizik dünyasına adım attınız mı bi daha kolay kolay vazgeçemessiniz

(khaos - 2 Mayıs 2000 11:52)

(bkz: 28 şubat 2016 ekşisözlük direnişi)
(bkz: #59097157)

richard feynman, la construcció d'una bona analogia entre matemàtiques i física. en matemàtiques hi ha dos enfocaments bàsics del que pot ser denominat com la babilònica i la matemàtica grega. axiomes grecs es donen per primera vegada en les matemàtiques i després van obtenir a partir d'aquests axiomes i teoremes. avui es desenvolupen utilitzant pes matemàtica per a aquest enfocament. en matemàtiques babilòniques es detecta raïms són independents l'un de l'altre consistència matemàtica. exemple conegut és el període babilònic va ser 3-4-5 i 24/07/25 triangle en posició vertical triangle; però aquesta informació de menor türetilmeksiz l'axioma, és vist com una consistència independent, i s'obtenen només d'observacions. d'acord amb feynman, la física contemporània també es produeix en la forma de les matemàtiques babilòniques i en aquest moment no tenim més remei. explicar tot el món físic per establir un sistema axiomàtic encara excedeix els límits del poder humà i l'única cosa que ve a la mà, se'n va a revelar agrupacions que mostren consistència interna.

per exemple, podem considerar la teoria quàntica auto-consistent de la relativitat i els dos no es poden adormir consistent amb cada grup. la teoria de la relativitat està essencialment relacionada amb el fenomen de la gravitació. forces fonamentals que no siguin gravitacional (força electromagnètica, les forces nuclears) per fer les paraules de la teoria de la relativitat; aquesta teoria, l'univers no és només per mostrar les interaccions gravitacionals van més enllà de la finestra. a més, mentre que les grans distàncies i en conseqüència totalment d'acord amb les observacions del temps, perd la seva força en petita distància en l'escala subatòmica.

a més d'això, la interacció no pot explicar la teoria de la relativitat pot ser avaluat d'una manera coherent, de manera que tenim un altre cos: la física quàntica. després d'importants paràmetres de les partícules obtingudes de la prova, l'experiment usant aquests paràmetres es pot aconseguir amb una molt alta prediccions yaklaşıklıklık ... però a part d'interaccions gravitacionals! en força de la gravetat és tan petit en comparació amb l'altre, un paràmetre per partícules de gravetat de la prova per determinar el fixat extremadament difícil. a més, l'ús de la física quàntica, la càrrega de l'electró, tai paràmetres de masses com ara la causa del producte de prova no té una explicació sobre el valor d'aquest valor no està en l'altra. dirigir-los a acceptar les dades com inicials.

la gravetat de la galàxia perquè revela la nostra extremadament feble, tot i que sempre tendeixen a reagrupar que altres, estrella, mentre que la formació de clúster macroscòpica com planetes, en forma de tira i arronsa dels poderosos altres forces de la gravetat a causa del caràcter dual i una enorme taxa de ràpid debilitament augment del poder d'aquest perden la seva activitat en l'escala. en conseqüència, els efectes gravitacionals sobre escales subatòmiques segueix sent massa petits per ser vists, entre d'altres, i l'eficàcia d'altres forces en la direcció d'aquesta escala.

teoria de la relativitat de la gravitació és una escala macro, mentre que el pas de micro esment de la física quàntica. babel complet la física ... però aquestes dues teories que expliquen l'univers, encara que amb defectes de menor importància en el seu propi dret, xoquen frontalment en alguns problemes. per exemple, els forats negres, molt alta massa formada pel col·lapse de la manera cada vegada més en un procés irreversible sota la seva influència gravitacional d'un actiu és molt encallat una gran massa en un volum molt petit. el que compta aquí, no les altres forces fonamentals de la teoria de la relativitat ni la teoria quàntica de la gravetat, deixant a les persones amb discapacitat no és suficient per explicar la naturalesa del forat negre. d'una manera similar a un forat negre, a causa de la falta d'una explosió predictible va ocórrer amb les condicions de formació de l'univers predeterminat de la primera massa de la densitat comportament excel·lent segueix sent desconegut.

nous coneixements en la teoria de cordes en aquest punt promeses. el problema és essencialment quàntica de la física "partícula puntual" teòrics de cordes que creuen que a causa de l'adopció, de fet, que vibren les cordes de les partícules elementals (i bombolles, etc.) que es formen, accepten les diferents maneres de vibració de les cordes que corresponen a diferents partícules. acceptat aquest marc es pot considerar com l'especulació que diuen que no poden trobar la solució exacta de les equacions que es deriven de vegades, però trobar fins i tot un patró de partícula gravitacional amb solucions aproximades, partícules puntuals no poden ser explicats per les interaccions d'adopció (per exemple, la interacció fotó-electró) s'allibera fàcilment les vibracions, les partícules pot predir la interconversió en la física quàntica que poden donar compte de la prova de vibració constant de cadena especificada en els paràmetres bàsics per al futur.

la física, tot el que queda constant en el seu enfocament de la declaració final de la massa fosa en un gresol, mira teorisin de tot.

(vulpius - 15 Haziran 2009 14:03)

bu bilimi öğretecek fizikçi arkadaşlara tavsiyem şudur. normal insanlar için yani işi gerçekten fizik öğrenmek zorunda olmayanlar için fiziği 2'ye ayırın klasik ve modern fizik diye. basit sorulan sorulara basitce cevap verin. "a oluyorsa b olur mu" gibi bir şey mi sordu, evet ya da hayır deyin, geçin. çünkü sizin anlatacağınız modern fizik terimleri ve ileri fizik kavramları o kişinin kafasını karıştırmaktan başka bir işe yaramıyor. ha "ışık hızına geldik ne oldu" tarzda sorular soranı da orada bırakmayın, mümkünse işin detayına kadar öğretin. çünkü klasik fiziğe takılıp kalan kişiler modern fiziğe geçişlerde kavramları anlamakta büyük problemler yaşıyorlar. özellikle bunu fizik bölümü 1. sınıf öğrencilerinde sıkca gözlemleyebilirsiniz. modern fizik biraz hayal dünyasının genişliği ile alakalıdır. eğer kişinin hayal dünyasının sınırları oraya dayanmışsa açın ona kapıları. yok, eğer sorduğu gerçekten basit bir şey ise bırakın o hayal dünyasında kendi kuralları ile yaşasın. öğrenmek isteyen zaten bir şekilde tırmalıyor oraları.

şimdi tekrar okudum da, bu iş biraz matrix gibi. gerçek dünyayı görmek isteyen bir şekilde ona ulaşmanın yollarını zaten buluyor. eğer sen hazır olmayan bir bireye gerçek dünyayı gösterirsen onun mantığı onu kabul etmez, olaydan iyice soğur. bizim işimiz ise fizikten soğutmak değil, fiziği sevdirmektir, öyle olmalıdır.

(ataturkiye - 31 Ekim 2009 15:08)

keşke harika bir matematik zekam olsaydı, çünkü çok istiyorum o fizik denklemlerini bir müzik gibi görmeyi, beynimde akıp gitmelerini.. nasıl oluyo da görüyosun o kadar net bi şekilde kimsenin göremediklerini diye sormak isterdim tarihin ünlü fizikçilerine teker teker... bu dönem klasik mekanik dersi aldım (tabi ki de her dersinden ayrı zevk aldım) ve beni landau&lifshitz eserleri ile tanıştırdı kendileri, ve bu 9 volume'luk "course of theoretical physics" eserleri şu an en çok sahip olmak istediğim şeyler arasında zirveye oynuyo...

(fiziksever - 19 Ocak 2013 06:06)

2013 yerleştirme sonuçlarına baktım,geçen sene çoğu üniversitede kontenjan ayrılmamıştı.bu yıl aynı durum geçerli.
marmara,istanbul,odtü,boğaziçi gibi üniversitelerin dışında hiç bir üniversitenin fizik bölümünde kontenjanlar tam dolmamış gözüküyor,asıl içler acısı olan bazı üniversiteler hiç tercih dahi edilmemiş.bir kısmınıda 1,2,3 kişi tercih etmiş.
eğitim kalitesi ile ilgili bir şey demeyeceğim,bunlar denir,denmiştir.gelecek kaygısı ise çok etkili olmuş tercihlerde.peki temel bilimlerin içler acısı durumu hiç kimseyi tedirgin etmiyor anlaşılan.muhalefet partileri bile tek söz söylemiyorlar.
insanlar 50 yıl önce ay'a çıkar,şimdilerde mars'a çıkmaya uğraşıyorlar.biz hamile kadınlar sokağa çıkmasın diyen zihniyetle fezaya mı çıkacağız?külahıma anlat sen onu.
adamlar üretir,sende onu nasıl pazarlayacağını öğrenirsin üniversitelerde,bize teknoloji üreten değil,onu tanıyan,satan adam lazımmış demek ki.-ama teknoloji bilim değildir tabiiki,bilim bir merak meselesi iken,teknoloji hayatı kolaylaştırma için bilimi kullanma becerisidir-.
sorun sadece temel bilimlerin prestijinin düşürülmesi değil,ülkenin bilimsel gelişiminin,bu alanlarla yıllarca uğraşanların geleceklerinin kararmasıdır.

sonuç?
sonuç şu ki ;bu ülkenin fizikçiye değil pastacıya ihtiyacı varmış.

incelemek için;
sayısal bilgiler

(zrbutk - 26 Temmuz 2013 01:51)

sayesinde yere du$en cisimlerin, gune$le ayin gokte gorundugu gibi ayni buyuklukte olmadiginin "mantik cercevesine sokuldugu" bilim dali. amaci gercegi aciklamak degil, gerceklerin bize nasil gorundugunu aciklamaktir. genel gecer kanunlar pe$inde degil, sureli degi$en ve geli$tirilen prensipler bulma pe$indedir. insanliga yararli bulu$lar yapma pe$inde hic degildir, amaci bu olan disiplinlere^* yol gosterir. gunumuzdeki teknolojik geli$meler bizi yaniltmamali, firlattigimiz bir ta$in elimizle temasi kesildikten sonra neden hareket ettigini bulmak yuzyillar aldi. $u an tarti$ilan kuramlarin oturmasi ve gunluk hayatimiza etkimesi de yillar alacaktir. cok yanli$ anla$ilan bir bilimmi$ fizik bilimi^*. iyi ki zamaninda "bo$ i$lerle" ugra$an, "sonu gelsin ya da gelmesin, tam olarak aciklayayim ya da aciklayamayayim, ama ustune bende bir$eyler koyayim" diyen insanlar olmu$ da $u an bu entry'yi girebiliyorum.

(bane - 6 Mart 2004 14:55)

olmasaydı olmayacağımız bilim dalıdır.

basitçe açıklamak gerekirse mühendislik "2 elmaya 1 elma daha eklersem ne olur?" veya "bunları taşımak için nasıl bir sepete koyarım?" derken fizik "elma nereden gelmiştir?" der.

anlayabilirsen zevklidir. ülkemizde pek sevilmez, sevdirilmez. çünkü bunu anlayabilen insanın algısı açılır, düşünmeye başlar. sorular sormadan ikna olmaz.

ülkemizde ise itaat eden, sormayan insanlar tercih edilir. bilim kuruluşunun başına hayvanat bahçesi müdürü getirilir ki bilim ve bilimle uğraşan insan sayısı artmasın, gerilesin.

(probability bir ihtimaldi ve cok guzeldi - 27 Temmuz 2014 09:57)

ilgili bilim dalına ait terimler ve açıklamaları şöyledir:

açık yörünge: cismin hareketi bir parabol veya hiperbol üzerindedir. bu yörüngelere verilen isim.
açısal hız: 1. düzgün dairesel hareket yapan bir cismin yarıçap vektörünün birim zamanda taradığı açı. 2. birimzamanda titreşim açısının değişme miktarı.
açısal ivme: birim zamandaki açısal hız değişimi.
ağırlık: bir cisme bulunduğu noktada etki eden çekim kuvveti.
ağırlık merkezi: bir cismin üzerine etkiyen ağırlık kuvvetinin uygulama noktası.
açısal ivme: birim zamandaki açısal hız değişimi.
açısal ivme: birim zamandaki açısal hız değişimi.
akım: gaz ve sıvı maddelerin ya da elektrik yüklerinin belli bir yöne akışı.
akım şiddeti: bir devrenin herhangi bir kesitinden birim zamanda geçen yük miktarı.
akümülatör: doldurulabilen ve daha büyük şiddette doğru akım veren üreteç.
alfa tanecikleri: iki proton ve iki nötrondan oluşan artı iki yüklü helyum çekirdekleri.
allatrop: bir elementin kimyasal özellikleri aynı, fiziksel özellikleri farklı olan değişik şekillerde olabilmesi.
almaç: elektrik enerjisini, mekanik, kimyasal ve ısı enerjisine dönüştüren devre elemanı.
altarnatif akım: zamana bağlı olarak periyodik bir şekilde yön ve şiddeti değişen akım.
ametal: metal özelliği göstermeyen element.
amper: bir iletkenin herhangi bir kesitinden, 1 saniyede 1 kulonluk yük geçtiğindeki akım şiddeti.
ampermetre: bir devrenin herhangi bir kesitinden geçen akım şiddetini ölçen alet.
ampul: cam muhafaza içinde direnci büyük olan telden yapılmış, elektrik ener jisini ışık enerjisine az bir kısmını da ısı enerjisine dönüştüren alet.
anahtar: elektrik devresinde, elektrik akımını açıp kapamaya yarayan alet.
ani hız: hareketlinin herhangi bir anındaki hızı.
anlık hız: (bkz: ani hız)
anot: üretecin pozitif kutbuna bağlanan elektrot.
anyon: negatif yüklü iyon.
arı madde: tek cins tanecik (atom veya molekül) içeren ve belirli ayırt edici ö zellikleri olan madde.
asit: suda iyonlaştığında hidrojen iyonu veren madde. başka bir maddeden – elektron alan bileşik. suda ki hidrojen iyonu konsantrasyonunun artmasına ne den olan madde.
atom: elementlerin bütün özelliklerini en küçük parçası.
atom ağırlığı: karbon 12 izotopunun kütlesiyle karşılaştırma yapılarak bulunan atomun kütlesine denir.
atomal iyon: artı ve eksi yüklü atomlara verilen ad.
atom kütlesi: bir atomun kütlesinin atomik kütle birimi cinsinden ifadesi.
atom modeli: atomun yapısı hakkında ileri sürülen düşünce.
atom numarası: bir atomun çekirdeğindeki proton sayısı.
atom sayısı: elementin kütlesinin atom gramına bölünmesi ile çıkan sayı.
avagadro sayısı: bir mol madde veya 6,02483x10^23 adet tanecik (iyon, atom )
aşağıya düşey atış: belirli bir h yüksekliğinden vo ilk hızıyla atılan bir cismin, ağırlığının etkisiyle yaptığı sabit ivmeli düzgün hızlanan doğrusal hareket.
atış hareketi: yer çekimi kuvveti etkisi altında yapılan tüm hareketlere verilen genel ad.
buhar: basıncın tesiri ile bulunduğu sıcaklıkta sıvılaştırılabilen akışkan.
buhar basıncı: sıvı veya katı buharının neden olduğu basınç.
bağ: atomlar ve moleküller arasında ki çekme kuvvetlerinin tümü.
bağ enerjisi: bir bağı koparmak için gerekli olan enerji.
bağıl hareket: 1. bir cismin; herhangi bir referans sistemindeki bir gözlemciye göre olan hareketi. 2. iki cismin birbirlerine göre hareketi.
bağıl hız: 1. bir cismin; herhangi bir referans sistemindeki bir gözlemciye göre sahip olduğu hız. 2. iki cismin birbirine göre hızı.
bağlanma enerjisi: bağlı bir sistemin parçalarını birbirlerinden ayırarak sonsuza götürmek için sisteme aktarılması gereken minimum enerji.
bağlı sistem: bir sistemin toplam enerjisinin negatif olduğu durum.
barometre: atmosfer basıncını ölçen aygıt.
basınç: birim yüzeye tesir eden kuvvet.
basit makine: günlük hayatta yapılan bir işin daha kolay yapılması için kullanılan düzenek.
basit sarkaç: bir ucu sabitlenmiş l uzunluğunda kütlesiz bir ipin diğer ucuna asılmış m. kütlesinden oluşan sistem
batarya: iki yada daha fazla pili seri veya paralel bağlayarak oluşturulan elektrik üreteci.
baz: sulu çözeltisine hidroksil iyonu verebilen ya da hidrojen iyonu alabilen madde.
bileşke kuvvet: iki yada daha fazla kuvvetin yaptığı etkiyi tek başına yapabilen etki.
celcius ölçeği: sıcaklık derecesi.
cisim: maddenin şekil almış hali.
coulomb yasası: yüklü iki cisim arasında ki etkileşme kuvvetini veren bağıntı. yasaya göre, bu etkileşme kuvveti yük miktarı ile doğru orantılı ve cisimler arasındaki uzaklığın karesi ile ters orantılıdır.
çarpışma deneyleri: etkileşme başlamadan öncesi ve sonrası durumlarla ilgilenip t1 ile t2 aralığında ne olmuş olabileceğinin tahmin edildiği deneyler.
çekim alanı: gezegenin üzerindeki birim kütleye uyguladığı çekim kuvveti. (gezegenin çekim alanı. )
çekim kuvveti: aralarında belirli bir uzaklık bulunan iki cismin birbirlerine, kütle merkezleri doğrultusunda uyguladıkları kütlesel kuvvet.
çekirdek: atomların merkezlerinde yer alan proton, nötron vb. nükleonlardan oluşan ve atomun hemen hemen bütün kütlesini ihtiva eden pozitif yüklü kısım.
çıkış süresi: son hızın sıfır olması için geçen zaman.
çıkrık: su kuyusundan su çekmek için kullanılan sistem.
çizgisel hız: düzgün dairesel hareket yapan cismin birim zamanda katettiği yay uzunluğu.
çizgisel ivme: birim zamandaki çizgisel hız değişimi.
dairesel hareket: bir cismin bir eksen etrafında izlediği çembersel yörüngesi hareket.
değerlik: alınan veya verilen elektron sayısı, + veya - yük sayısı, bazen de fonksiyonel grubun sayısı.
değerlik elektronu: atomun bileşik oluşturması sırasında kullandığı elektronlar.
değerlik elektron sayısı: en yüksek enerji seviyesinde s ve p orbitallerinde bulunan elektronların toplamı.
deney: yapay olarak üretilen ve kontrol altında yapılan gözlem.
denge: cismin üzerine etki eden bütün kuvvetlerin bileşkesinin ve herhangi bir nokta veya bir dönme eksenine göre momentlerinin cebirsel toplamının sıfır olma durumu. (denge şartları).
dengelenmiş kuvvet: net kuvvetin sıfır olduğu durumlarda etki eden kuvvetler.
derece: açı ölçümü için kullanılan ve bir tam dönüşün 360 olarak kabul edildiği birim.
dinamik: hareketin veya hareketteki değişmelerin sebeplerini araştırarak, kuvvet ile hareket arasındaki ilişkiyi inceleyen mekanik bölümü.
dinamik denge: hareketli cisimlerin dengesi.
dinamo: mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren araç.
dinamometre: kuvvet ve ağırlık ölçen araç.
direnç: maddelerin elektrik yüklerinin geçişine karşı koyma özellikleri.
doğru akım: şiddeti ve akış yönü zamanla değişmeyen elektrik akımı.
donma: bir sıvının belirli bir sıcaklıkta ısı kaybederek katı hale geçmesi.
donma sıcaklığı: bir sıvının ısı kaybederek katı hale geçtiği sıcaklık.
ebonit: kauçuk ile kükürdün işlenmesi ile elde edilen plastik madde.
eğik atış: yatayla açı yapacak şekilde gerçekleştirilen ilk hızla atış.
eğik düzlem: küçük kuvvetlerle ağır yükleri istenilen yüksekliğe çıkarmaya yarayan basit makine.
elektrik akımı: elektrik yüklerinin bir yerden başka bir yere akması.
elektrik kuvveti: elektrikli cisimlerin birbirlerine uyguladığı(itme veya çekme) kuvveti.
elektrik sarkacı: durgun elektrik deneylerinde kullanılır. küçük kütleli iletken bir cismin bir ipliğin ucundan sarkıtılması ile oluşturulan düzenek.
elektron: atomun yapısında bulunan, kütlesi protonun kütlesinin 1836'da biri o lan, negatif yüklü tanecik.
elektron konfigürasyonu: elektronların çekirdek tarafından dizilişleri.
elektronegatiflik: elementlerin elektron alabilme yetenekleri.
elektrolit: elektrik akımını ileten sıvı ve çözeltiler.
elektroliz: bir iletken sıvı içinden elektrik akımı geçirildiğinde oluşan kimyasal değişmelerin tümü.
elektrot: bir elektrolit içine batırılan iki iletken çubuktan her biri
elektroskop: bir cismin elektrikle yüklü olup olmadığını ve elektrikli bir cismin yükünün türünü anlamakta kullanılan araç.
elemanter yük: doğadaki en küçük elektrik yükü.
enerji: 1) cisimlerin iş yapabilme kabiliyeti. 2) maddenin başka bir boyuttaki durumu
enerji korunumu kanunu: farklı enerji türlerinin birbirlerine dönüşebildiğini fakat kapalı bir sistemde bütün enerji çeşitlerinin ele alındığında sistemin toplam enerjisinin değişmediğini belirleyen konum. (etoplam=ek+ep=sabit)
enerji seviyesi: çekirdek etrafında aynı enerjide ki elektronların bulunduğu yörüngeler veya baş kuantum sayısı.
erime: bir katının katı halden sıvı hale dönüşmesidir.
erime ısısı: herhangi bir maddenin 1 gramını erime noktasında sıvı hale dönüş türmek için verilmesi gereken ısı.
erime sıcaklığı: katının belli bir basınçta sıvıya dönüştüğü sıcaklıktır.
esneklik: cisimlerin şekil ve büyüklüklerinin bir kuvvet etkisiyle değişmesi, etki kalkınca tekrar eski haline dönmesi özelliğidir.
esnek çarpışma: momentum ve kinetik enerjinin korunduğu çarpışma.
esneklik potansiyel enerjisi: saatin yayında saklana enerji türü.
esneklik sınırı: esnek cisimlerdeki mevcut eğilimin sahip olduğu sınır.
esnek olmayan çarpışma: başlangıç kinetik enerjisinin harcanabileceği muhtemel enerji biçimlerini içeren çarpışma.
etki kuvveti: herhangi bir cismin, başka bir cisme uyguladığı kuvvet.
eylemsizlik: bir cismin, hareket durumunu değiştirmeye yönelik etkilere karşı koyma özelliği. (eylemsizlik kanunu)
eylemsizlik kütlesi: yer çekiminin olmadığı yerlerde bulunan kütle.
eylemsiz sistem: newton’un birinci yasasının geçerli olduğu sistem. (newton’un 1. yasası için bkz. eylemsizlik)
faraday: 1 mol yani 6x10^23 tane elektronun taşıdığı yük olup 965000 kulonludur.
faz: bileşim ve özellikleri her yerinde aynı olan belli sınırlar içerisindeki madde.
fisyon: uranyum gibi ağır bir çekirdeğin, nötronlarla bombardıman edilerek birbirine yakın iki çekirdeğe bölünmesi olayı.
fiziksel değişim: maddenin bileşiminde değişikliğe neden olmayan değişim.
flüoresan lamba: cıva buharlı deşarj lambası.
formül: sembol ve sayı kullanmak suretiyle bir maddenin bileşiminin ifadesi.
fraksiyonlu destilasyon: ayrımsal damıtma.
frekans: düzgün dairesel hareket yapan cismin birim zamanda yaptığı devir sayısı.
füzyon: hafif iki çekirdeğin uygun koşullarda birleşik (kaynaşarak) daha ağır ve kararlı bir çekirdek oluşturması.
genel çekim kanunu: uzayda cisimlerin birbirlerini kütleleri çarpımıyla doğru, aralarındaki uzaklığın karesi ile ters orantılı olarak çektiğini belirleyen yasa.
genel çekim potansiyel enerjisi: genel kütle çekim kuvvetinin sonucu olarak ortaya çıkan enerji.
genleşme: sıcaklığı artan bir maddenin boyutlarının değişmesi.
genleşme miktarı: bir maddenin hacmi, alan veya boyundaki büyüme miktarı.
genlik: salınım hareketi yapan cismin denge konumundan itibaren gidebileceği en büyük uzanım.
geri çağrıcı kuvvet: kararlı denge durumlarında, sistemi denge konumuna iten kuvvet.
gerilme kuvveti: herhangi bir cismin iple çekildiğinde, ipin cisme uyguladığı kuvvet.
gözlem: bir olayı tabii halinde önceden hazırlanmış özel şartlarda izlemekle ilgi li bir çalışma metodu.
güç: birim zamanda yapılan iş.
hacim: maddenin uzayda işgal ettiği yer.
hacimce genleşme: bir maddenin sıcaklığı artınca hacminin büyümesi.
hacimce genleşme kat sayısı: bir maddenin birim hacminin sıcaklığındaki birim artışa karşılık, hacmindeki değişme miktarı.
hal değiştirme: bir maddenin ısı alarak katı halden sıvı hale, sıvı halinden gaz haline geçmesi ya da ısı kaybederek gaz halinden sıvı, sıvı halinden de katı hale geçmesi.
hareket: bir cismin herhangi bir referans noktasına göre zamanla yer değiştirmesi olayı.
heterojen madde: özellikleri her yerinde aynı olan madde.
hız: bir cismin birim zamandaki yer değiştirme miktarı.
hızların korunumu denklemi: esnek çarpışmada birinci kütlenin, çarpışma öncesi ve sonrası hızların vektörel toplamına eşit olduğunu belirleyen denklem.
hidroelektrik santral: akarsuyun potansiyel enerjisini kullanarak elektrik üreten santral.
hidroliz: bir tuzun su ile reaksiyona girerek kendisini oluşturan asit ve baza ayrılması.
homojen madde: özellikleri her yerinde aynı olan madde.
homojen: aynı cins.
hooke yasası: esneklik sınırları içerisinde şekil değişikliğinin uygulana kuvvetle doğru orantılı olduğunu belirleyen kural.
ısı: maddeleri oluşturan atom veya moleküllerin kinetik enerjilerinin seviyesinde görünen enerji türü.
ısınma ısısı: bir maddenin bir gram veya bir molünün sıcaklığının 1oc yükseltmek için gerekli ısı.
ısı sığası: bir cismin sıcaklığını 1oc yükseltmek için gerekli ısı miktarı.
iç enerji: bir maddedeki atom ya da moleküllerin sahip oldukları potansiyel ve kinetik enerjilerinin toplamı.
iki boyutlu hareket: eğrisel yol izleyen cisimlerin hareketi.
iletken: elektrik yüklerinin geçişine izin veren madde.
indüksiyon akımı: manyetik atom değişimiyle oluşan elektrik akımı.
iş: kuvvet uygulayarak gerçekleştirilen enerji alış-verişi.
ivme: birim zamanda hızdaki değişme miktarı.
ivmeli hareket: hareket halindeki bir cismin, eşit zaman aralıklarında farklı yer değiştirmelere sahip olduğu durumdaki hareket.
iyon: elektrikçe yüklü atom veya atom grubu.
iyonlaşma: nötral bir yapı biriminin elektron alarak, elektron vererek veya ayrışarak iyon haline dönüşmesi.
iyonik bağ: (+) ve (-) yüklü iyonlar arasında ki çekim kuvveti.
iyonik bileşik: metal ve ametal atomlarının oluşturduğu bileşik.
izotop: aynı atomun farklı şekli. proton sayıları aynı, nötron sayıları farklı olan atomlar.
jeneratör: mekanik, kimyasal enerjileri elektrik enerjisine dönüştüren düzenek.
joule: sl birim sisteminde enerji birimi.
kaldıraç: sabit bir nokta etrafında dönebilen cisim.
kalori-metre: ısı ölçer.
kanun: doğruluğu evrensel olarak kabul edilmiş fikir.
kapalı sistem: çevresiyle enerji alış-verişi ve ya kuvvet etkileşimi bulunmayan sistem.
kasnak: iş iletiminin kayış yardımıyla yapıldığı basit makina.
katyon: (+) yüklü iyon.
katot: pilde ve ya elektroliz işlemi sırasında indirgenme olayının gerçekleştiği elektrot. (-)
kaynama noktası (sıcaklığı): bir sıvının belirli basınç altında, kaynayarak buhar laşmaya başladığı sıcaklık.
kinematik: hareketi doğuran sebeplerin göz ardı edildiği ve hareketin nasıl gerçekleştiğinin ele alındığı mekanik dalı.
kinetik enerji: cisimlerin hareketinden dolayı sahip olduğu enerji.
kinetik sürtünme kuvveti: hareket halindeki bir cisme, üzerinde bulunduğu yüzey tarafından, hareketine karşı koyacak şekilde uygulanan kuvvet.
konum: bir cismin, seçilen bir başlangıç noktasına olan yönlü uzaklığı.
korozyon: nemli, sulu ortamdaki metallerin kendiliğinden pil oluşturup aşın ması.
kovalent bağ: iki a metal atomu arasında elektronların ortak paylaşılması ile oluşan bağ.
kurtulma enerjisi: bağlanma enerjisi kadar kinetik enerji verildiğinde cismin enerjisi.
kurtulma hızı: bağlanma enerjisi kadar kinetik enerji verildiğinde cismin hızı.
kutup: pilin pozitif ve negatif uçları.
kuvvet: cisimlerin hareket durumlarını veya şekillerini değiştiren etki.
kuvvet çifti: aynı düzlemde olup, aynı doğru üzerinde olmayan, değerce eşit fakat zıt yönlü iki paralel kuvvetin oluşturduğu sistem.
kütle: bir cismin içerdiği madde miktarı.
kütlenin korunumu: kimyasal yada fiziksel etkileşimlerde toplam kütlenin değişmemesi.
kütle merkezi: bir cismin veya sistemin toplam kütlesinin bulunduğu nokta.
kütle numarası: bir atomun çekirdeğindeki proton ve nötron sayıları toplamı.
lâmi teoremi: bir cisme uygulanan aynı düzlemdeki üç kuvvetin cismi denge halinde tutması durumunda, kuvvetlerden her hangi ikisinin bileşkesi üçüncü kuvvetle aynı büyüklükte ve zıt yönlüdür açıklamasını doğrulayan kuvvetlerin büyüklükleri ile açılar arasındaki bağıntı.
limit hız: hava ortamındaki bir cisim ilk hızsız bırakıldığında, cisim ağırlığının etkisiyle hızlanır ve hava direncide artar. belirli bir hıza geldiğinde cismin ağırlığı hava direncine eşit olur. bundan sonra net kuvvet sıfır olacağından cisim sabit hızla hareketini sürdürür. buradaki hızdır.
madde: kütlesi ve hacmi olan evrende yer işgal eden cisimler.
maddenin ayırt edici özelliği: ölçüsü her maddede farklı olan özellikler.
maddenin halleri: maddenin bulunduğu durumlardan her biri.
maddenin korunumu: fiziksel ve kimyasal olaylarda reaksiyondan önceki kütleler toplamının reaksiyondan sonraki kütleler toplamına denk olması.
makara: eksenlerinden bağlı olup çevresinden geçen ip çekildiğinde sadece dönme hareketi yapabilen (sabit makara) veya çevresinden geçen ip çekildiğinde hem dönen hem de yükselip alçalan (hareketli makara) basit makinalardır.
manyetik madde: mıknatıs tarafından çekilebilen madde.
mekanik: fiziğin hareketini inceleyen dal.
mekanik enerji: kinetik ve potansiyel enerjinin toplamı.
menzil: eğik atış hareketi yapan bir cismin düşeyde atıldığı ilk seviyesine düşene kadar ki zaman içinde yatayda sahip olduğu yer değiştirmesi.
merkezcil ivme: anlık ivmenin yönünün her an merkeze doğru olduğu ivme.
merkezi çarpışma: bir doğrultu üzerinde gerçekleşen çarpışma.
merkezi olmayan çarpışma: iki boyutlu gerçekleşen çarpışma.
merkezkaç kuvveti: düzgün dairesel hareket yapan herhangi bir aracın ivmesi merkeze yönelmiş olduğundan, gözlemcinin dışa doğru yönelmiş uygulandığı zannettiği kuvvet.
metal: sadece elektron vererek (+) yüklü iyon oluştura bilen, elektrik iletkenliği olan, periyodik cetvelin genellikle ıa, ııa, ıııa grubunda yer alan element – lerin genel adı.
metal çifti: farklı metallerden yapılmış, birbirine perçinlenmiş iki metal çubuk.
mıknatıs: demir, kobalt, nikel gibi metalleri çekebilen maddedir.
mikroskobik kinetik enerji: bir cismin parçacıklarının titreşimleri ve parçacıkların dönme hareketleri.
molekül: birden fazla aynı ya da farklı tür atomdan oluşmuş bileşik.
molekül formülü: gerçek formül kapalı formül.
mol: 12 g karbon 12 izotopunda bulunan atom sayısı kadar temel bileşen içeren madde miktarı.
mol sayısı: alınan madde içindeki mol sayısı.
moment: kuvvetin döndürme etkisi.
momentum: bir cismin hız vektörüle kütlesinin çarpımına verilen ad.
momentumun koruma kanunu: dış kuvvetlerin rol almadığı herhangi bir olaydan önceki ve sonraki momentumların birbirine eşit olma durumu.
nötr: elektriksizce yüksüz olan.
nötron: atomun çekirdeğinde bulunan yüksüz parçacık.
newton: sı birimi sisteminde kuvvet birimi.
nötr cisim: içinde eşit miktarda (+) yük ve (-) yük bulunan cisim.
nükleer elektrik santrali: fisyon olayında açığa çıkan enerjiyi kontrollü olarak kullanıp elektrik enerjisi elde edilen termik santraller.
nükleer reaktör: fisyon olayının kontrollü olarak gerçekleştirildiği düzenek.
normal kuvvet: bir cisme yüzey tarafından uygulanan kuvvet.
ohm: direnç birimi.
orbital: elektronların bulunduğu yer.
ortalama hız: belli bir dt zaman aralığındaki yer değiştirmesi dx olan bir hareketlinin bu zaman aralığındaki hız.
ortalama sürat: hareketli bir cismin, belli bir zaman aralığında, aldığı yolun, geçen toplam zamana oranı.
öteleme dengesi: cismin üzerine uygulanan kuvvetlerin her doğrultuda dengelenmiş olması.
öteleme hareketi: dairesel hareket yapan bir cismin bütün noktaları tarafından aynı şekilde ve aynı hızda gerçekleştirilen hareket.
öz direnç: bir iletkenin birim boyunun, birim kesitteki direnci.
öz ısı: bir maddenin 1 gramının sıcaklığını 1oc yükseltmek için gerekli olan ısı miktarıdır.
öz kütle: bir maddenin birim hacminin kütlesidir.
palanga: hareketli ve sabit makara gruplarından oluşan sistem.
paralel bağlı yay: yayların paralel olarak birbirine eşlenmesi.
pauli prensibi: atomda bir orbitale zıt sipinli (dönüş) olmak şartıyla ikiden fazla elektron giremeyeceğini ifade eden kural.
periyodik cetvel: elementlerin atom numaralarına göre hazırlanan, elementlerin tümünü içine alan cetvel.
periyot: düzgün dairesel hareket yapan bir cismin, bir tam dönüş yapması için geçen zaman.
potansiyel enerji: bir cismin çekim kuvvetinin bulunduğu bir gezegende herhangi bir referans noktasına göre sahip olduğu enerji.
proton: atom çekirdeğinde bulunan 1, 672. 10-24 g. kütlesinde, pozitif yüklü tanecik.
rotor: bir elektrik jeneratörünün bir eksen etrafında dönerek hareket eden parçasıdır.
radyoaktiflik: bir atom çekirdeğinin kendiliğinden ışıma yaparak parçalanması.
radyoaktif madde: alfa, beta ve gama ışınları yayan madde.
reaksiyon: tepkime, tesir.
referans: başlama noktası.
reosta: elektrik devresinden geçen akım şiddetini değiştirmek için kullanılan ayarlı direnç.
sabit hız: düzgün doğrusal hareket yapan bir cismin sahip olduğu hız.
sabit ivmeli hareket: bir hareketlinin hızının düzgün olarak arttığı ya da azaldığı, yani birim zamanda hızındaki değişmenin sabit olduğu durumdaki hareket.
saf madde: aynı türdeki atom veya moleküllerden oluşmuş homojen madde.
salınım: hareketli kütlenin ard arda aynı yerden aynı yönde geçmesi.
santigrat derecesi (oc): sıcaklık ölçü birimi. celcius isimli isveçli astronom tarafından düşünülmüştür.
sarım: akım makarasındaki her bir halka.
saydam: ışığı geçiren madde.
serbest düşme: dış etkenlerden korunmuş havasız bir ortamda(boşlukta) yerçekimi etkisiyle olan hareket.
seri bağlı yay: yayların uç uca eklenmesi.
sıcaklık: bir maddenin moleküllerinin ortalama kinetik enerjilerinin ölçüsü olan nicelik.
sigorta: elektrik devrelerinde bulunan, yüksek akım gelmesi halinde devreyi açarak akımı kesen araç.
skaler büyüklük: sadece sayısal bir değer ve birimle bilinebilen bir büyüklük. örnek: 20 saniye yüzme, 50 gram kayısı, 70 joule enerji vb. gibi
spin: elektronun kendi halinde dönmesi.
süblimleşme: bir katını erimeden buharlaşmasıdır.
süper esnek çarpışma: çarpışma sırasında parçacıklarda saklı enerjinin açığa çıktığı ve sistemin kinetik enerjisinin arttığı çarpışma.
sürtünme katsayısı: cisim ile zemin yüzeylerinin özelliklerine göre değişen, sürtünme kuvvetiyle ilgili birim.
sürtünme kuvveti: yatay bir zemin üzerinde ilk hızla atılan bir cisim için; bu cisme hareketi doğrultusunda ve hareketine zıt yönde etki eden kuvvet.
statik: kuvvetin etkisi altında bulunan cisimlerin denge şartlarını inceleyen mekanik bölümü.
standart şartlar: 1 atm basınç, 25 oc sıcaklık.
statik denge: durgun cisimlerin dengesi.
statik sürtünme kuvveti: temas halinde olan iki cisim, birbirlerine göre durgun haldeyken, oluşacak bağlı harekete karşı koyan kuvvet.
teori: görülmeyen bir şeyi mantık ve maddelerle açıklamak.
termik santral: katı, sıvı ya da gaz yakıt kullanarak elektrik üreten santral.
termometre: sıcaklık ölçümü için kullanılan alet.
termostat: sıcaklığı otomatik olarak ayarlayan araç.
türbin: elektrik santrallerinde akarsu veya buhar gücüyle dönen ve jenaratörün dönmesini sağlayan araç.
türdeş: her tarafında aynı özelliği gösteren .
uluslar arası birim sistemi (sı): fiziksel büyüklüklerin ölçümünde kullanılan birimleri tanımlayan ve bütün ülkeler tarafından kabul edilen ölçü birimleri sistemi.
uzama katsayısı: bir maddenin birim uzunluğunun sıcaklığının 1c( 0 ) artması sonucu boyundaki uzama miktarıdır.
üreteç: mekanik, kimyasal enerjileri elektrik enerjisine dönüştüren düzenekler.
ürün: bir kimyasal reaksiyon sonunda meydana gelen madde veya maddeler.
vektör: yönlendirilmiş doğru parçası.
vektörel büyüklük: şiddeti yanında yönü, doğrultusu ve başlangıç noktasıyla belirlenebilen büyüklük. kuvvet, hız, ivme vb. gibi.
veri: bir sonuca varabilmek için gerekli olan ilk bilgiler. gözlem, deney ve araştırma sırasında toplanan bilgiler.
volt: potansiyel birim farkı.
voltmetre: potansiyel farkı ölçen alet.
yalıtkan: elektriği iletmeyen.
yanma: maddelerin oksijen ile verdikleri kimyasal tepkime
yarıçap vektörü: dairenin merkezini cismin bulunduğu noktaya birleştiren kuvvet.
yarı iletken: elektriği kısmen ileten madde.
yatay atış: ilk hızları sadece yatay doğrultuda olan ve yerçekimi ivmesiyle düşen cisimlere uygulanmış olan atış.
yay sabiti: yayın sertlik derecesi.
yay sarkacı: esnek bir yaya bağlanmış olan kütleden oluşan düzenek.
yerçekimi ivmesi: serbest düşme hareketi yapan cisimlerin sahip oldukları ivme.
yerçekimi kütlesi: aynı yerde bulunan iki cismin ağırlıkları eşitse kütleleri de eşittir. böylelikle birinin kütlesi bilindiğine göre diğerinin kütlesi de öğrenilmiş olur. bu metotla bulunan kütleye verilen ad.
yerçekimi potansiyel enerjisi: yerçekiminden kaynaklanan ve barajlarda gördüğümüz enerji türü.
yer değiştirme: bir cismin son konumuyla, ilk konumu arasındaki yönlü uzaklık.
yukarıya düşey atış: düşey olarak yukarı doğru vo hızıyla atılan cismin hareket yönüne ters yönde etki eden ağırlık kuvvetinin etkisinde g ivmesi ile yavaşlayarak durması ve maksimum yükseklikten itibaren serbest düşme hareketi yapması.
yoğunluk: bir maddenin birim hacminin kütlesi. (kütlenin hacme oranı)
yük ölçer: bir devreden veya devrenin bir kesitinden geçen elektrik geçen elektrik yükünü ölçen araç.
yoğunlaşma: buharın sıvıya dönüşmesi.
yörünge: 1. bir cismin hareketi sırasında izlediği yol. 2. elektronların çekirdek etrafında belli enerji seviyeleri.
zincirleme reaksiyon: çekirdek parçalanması sırasında kontrol altında gerçekleşen tepkimelerin tümü.

(nph - 20 Temmuz 2015 11:12)

aristo'nun bir kitabı.

iki boyutlu bir kulaktan kulağa oyunu: en baştaki oyuncu söyleyeceğini bir kişiye söyleyeceğine, birkaç kişiye söylüyor, sonrakiler de duyduklarını birçok kişiye söyleyebiliyor... ayrıca oyunculardan kimi sağdan duyduğunu soldakine söylemezlik ediyor, kimi söyleyemeden ölmüş, kimi duyduğunu çarpıtmış, kimi kekeme, kimi de sağdan duyduğunu soldakine ileteceği yerde duyduğunu kağıtlara tashihli tashihsiz yazarak solundakine vermiş ya da mektup yazıp pul yalamış... son olarak da pembe bir panter ara sıra oyuna dalıp o kağıtlardan kimisini oyuncuların elinden alıp yutmuş. oyunun süresi 2500 yıl. aristo'nun "fizik" kitabı böyle bir oyununun en ucundaki 5-10 adamın söylediklerinden iyi kötü nedenlerle yapılmış bir seçki kabaca. gene de eski yunancadan yapılmış bir "fizik" çevirisi, çeviriden yapılmış bir çeviriden daha iyi - en azından kağıt üzerinde. nitekim aristo'nun "fizik"inin çevirisini sağ olsun saffet babür eski yunancadan yapmış, yky basmış...

benzetme bir yana, aristo'nun birçok metni gibi "fizik" de aristo'nun ilk ardılı theophrastos'un ellerinden onun takipçisi neleos'a geçip önce kaz dağı yöresinde bir mağarada saklanmış. isa doğmadan yüz yıl kadar önce apellikon sayesinde ortaya çıkarak atina'ya kavuşmuş, atina işgal edilince de yolu (haliyle) roma'ya varmış. sonra bir tyrannion'un elinden bir andronikos'un pençesine düşmüş ve bu andronikos metni düzenlemiş, sıralamış, tomarlara ayırmış... andronikos rodos doğumludur ama hatırladığım kadarıyla iskenderiye'de de iş görmüş ve elimizdeki "aristo bütüncesi"ne temel biçimi veren kişidir. 2500 yıllık hikayeyi kısaltmak için 10-11 yüzyıl atlarsak bugün elimizdeki en eski iki "fizik" el yazması 9.-10. yüzyıllardan kalmaymış: biri paris'te, biri viyana'da. ayrıca floransa'da ve roma'da sonraki yüzyıllardan kalma 5 kadar elyazması da varmış. yani bugün elimizdeki fizik çevirileri eski yunancadan yapılmış kusursuz çeviriler olsa bile, o çevirilerin kaynak metinleri bu elyazmalardan iyi kötü ve haklı haksız oluşturulmuş metinler... bu arada jacques brunschwig'e göre elimizdeki en eski "fizik" elyazmasından önceki birçok çeviri ve açıklama da bizi o en eski elyazmalarından daha eski yazmalara götürebiliyor. kulaktan kulağa oyununda aradaki oyunculardan birinin duyduğu şeyi sonradan yüksekle sesle bağırması gibi güzel bir mızıkçılık gibi bir şey... içeriğe girmedik ama en azından aristo'nun "fizik"ini alanlar şunları da aldı:

(bkz: elementa)
(bkz: almagest)
(bkz: il saggiatore)
(bkz: principia)
(bkz: the origin of species)

(tashih tamyeri - 17 Şubat 2006 03:52)