günümüz populer kültürü icersinde yer alan korku kurgularındaki japon etkilerine gönderme amaçlı kullanılan bir terim olarak karsimiza cikiyor.
japon ve tekrar çevrimleri ile hollywood-dünya sinemasında ses getiren, bilindik orneklerine deginmeden once, esinlenme kaynaklarını gözden geçirmek, kısa bir zaman diliminde ve popüler kultur etkileri ile ortaya cıkmadıgını, sağlam bir altyapı tasıdıgını ayrıca kendilerine gore yeni ve farklı olan herseyin amerikan sineması tarafından nasıl deliler gibi tuketildigini anlama acısından yerinde olacaktır.

j-horror hikayelerinin bu denli etkileyici ve merak uyandırıcı olmasının temel nedeninin ve arkasındaki gercegin, japon kültür ve tarih altyapısındeki ögelerin ve benzersizligin olması rahatlıkla söylenebilir.

japonlar, cok eskilerden beri, atalarına ait ruhların, kendi soylarını koruduklarına inanıp, gunluk hayatlarını bu inanc dahilinde devam ettirmekte, ve doğal olarak etraflarında görünmeyen bir dünyanın varlığına kanaat getirmektedirler. bu ve benzer inanıslar japon yerel (ve bir zamanlar ulusal) dini olan shinto dan gelmektedir. bu cercevede, ruhani bir dunyanın varlığına inanmanın etkileri ile korku algıları, batı kültüründekilerden genis olcüde farklılık kazanmıştır. (bkz: shinto)

ünlü yönetmen hideo nakata, japon ve batı korku ögelerindeki farklılığın, dini inanışlardaki farklar ile izlenebilecegini, bir korku filmi yapımında ruhani dünyayı tanımlanma metodlarının ve korku ifadelerinin, japon ve batı sinemasında tamamen ayrı oldugunu dile getiriyor. özet olarak, j-horror un kokleri, japon kultur ve geleneklerinin 2000 yıllık tarihi ile sarılmıştır. bu filmlerde sıklıkla rastlanan, ruhani varlığın arada kalması durumunun, şiddet ve zorbalık ile ölenlerin, ölüler dünyasına son yolculuklarını yapmaya muktedir olamadıklarına ve intikamlarını alana kadar tekrar tekrar ortaya cıkıp teror estirdiklerine inanıştan kaynaklandığını tespit etmek de mümkündür.

j horror sınıfında sayılabilecek filmler, cinnet, şeytan çıkarma, şamanizm, gelecegi görme ve yokai (obake) gibi geleneksel yada din içerikli konuları bunyelerinde barındırırlar. hideo nakata bir röportajında, bu sınıfın köklerinin, edo (1603-1867) ve meiji (1868-1912) donemlerindeki hayalet ve korku hikayelerine kadar izlenebilecegini belirtiyor.

yine, örneklerin bircogunda temel korku öğesini oluşturan ve kahramlarımıza kok söktüren –yokai- yi soylece bir anar isek, hayalet, seytani ruh, tanımlanamayan enerji gibi anlamlarının yanında bazıları kısmen insan ve hayvan özellikleri tasıyabildiğine, genel olarak ruhani ve doğaüstü bir güç taşıyarak, insan davranışlarından tamamen farklı, anlaşılamaz bir hareket biçimi sergilediklerine inanıyor japonlar. özellikle edo donemindeki bircok japon sanatçi, gelenekleri ve kendi fikirlerini kullanarak bircok yokai üretmis. küçük bir parantez acarak, ölü insan ruhu anlamında kullanılan yürei nin, yokai semsiyesi altında kabul edildigini, ancak digerlerinden farklı karakteristik sahibi edildiğini söylemeliyiz. pek tabi ki, bu tür filmlerin akışını içersinde neyin ne olduğunu tespit etmeye çalışmak, japon olmayan biri için manasız ve aynı zamanda da gereksiz olabilecektir. birkaç yurei ornegi vermek, aciklayici olur muhtemelen;

onryo; ; intikam dolu hayalet, yasarken kendisine yanlış yapıldıgı icin araftan geri doner.
ubume ; cocuk doğururken yada küçük çocuğunu arkasında bırakarak ölen anne hayalet. çocuklarına gözkulak olmak için geri gelir, onlara seker getirir. (bu güzel davranışı manipule ederek, başkalarının çocuklarına musallat etmenin ne manasi var diye sorasi gelir insanin)
funayurei, denizde olenlerin hayaleti.
zashiki-warashi – çocukların hayaleti, tehlikeli olmaktan çok, haşarı, yaramaz kabul ediliyor.
seductress ghosts, öldükten sonra yasayan birine aşık olan kadın yada erkek hayaleti.

açık olan nokta, yıllar once yaratılmış ruhani varlıkların karakteristikleri, bugunkü j-horror örneklerinde bir araya getirilerek yeni karakterlerin oluşturulmuş ve yenilerinin ortaya çıkarılmasına müsait olmasıdır. cok yazilip cizilmekle birlikte, birkac klasik ve güncel j-horror örnegi hatırlayalim yine de (ringu ve dark water gibi roman temelli orneklerinin yanında, tomie, uzumaki ve yogeri gibi manga uyarlaması birçok örnekleri de mevcut.)

tales of moonlight and rain (ugetsu monogatari) – 1953
tokaido yotsuya kaidan (ghost story of yotsuya) – 1959
onibaba – 1964
kaidan - 1964
tetsuo: the iron man - 1989
joyu-rei – 1996
rasen – 1998
ringu – 1998
ringu 2 – 1999
ringu 0 - 2000
uzumaki – 2000
ju-on – 2000
ju-on 2 – 2000
ju-on the grudge 2003
ju-on the grudge 2 2003
kakashi – 2001
kairo – 2001
jisatsu saakuru - 2002
marebito - 2004
kansen – infection – 2004
yogen – premonition – 2004
chakushin ari – one missed call – 2004
rinne- reincarnation – 2005

son olarak, hollywood tarafından tekrar çevrilerek bugünkü popularitisine ulasan (öncesinde ilgili kesim için zaten yeterince bilinmekte idi) j-horror filmlerinin amerikan sinema endustrisine girmesinde, los angelas’da filmlerde rol arayıp, macera pesinde koşarken ringu’yu kasetten izleyen ve bunun amerika da bir hit olacagını tahmin edip yayın haklarının dreamworks stüdyolarına satılmasında aracılık eden roy lee isimli bir kore-amerikanın rolünü belirtmeden geçmeyelim.

yararlanılanlar kaynaklar; wikipedia, http://int.kateigaho.com/, www.imdb.com

(magnifico - 10 Ocak 2007 21:33)

japon olan her şeyin başına getirilen j ifadesinden nasibini almış sinema türüdür. (j horror, j porn, j pop, vs vs vs) hollywood tarafından keşfedilip amerikan uyarlamaları yapılmakta gecikmemistir. (ring, dark waters, lake house vs vs vs ) belli karakteristik özellikleri vardır bu sinemanın

birincisi sessizlik ve ses efektlerinin çok derinden kullanılması diyebiliriz, yani uzun sessizlikler ve bu sessizliğin ardından yaklaşan sesler (aslında bu çok karakteristik bir özellik çünkü japon seyircisi çok sabırlı bir seyirci olduğu için yönetmenler bundan baya yararlanmış, hatta baazı j horrorlar filmin bir saatinde hiçbirşey yapmayıp sadece karakterin gelişimiyle uğraşır, gelin görün ki hollywood uyarlamalarından bu konunun ya abartıldığını ya da görmezden gelindiğini görüyoruz)

ikinci özellik olarak suyun kullanımı denebilir japonya sularla çevrili ve çok fazla gölü ırmağı olan bir ülke olduğunun suyun bir izlek olarak kullanımı oldukça sık rastlanan bir durum.

başka bir özellik gündelik hayata dair şeylerin kullanımı olabilir televizyon, bilgisayar, internet, telefon vs gibi gündelik eşyalar hatta bazen bütün konu bu eşyalara dayanacak şekilde kullanılır burada amaç artık görmekten pek korkmadığımız kanlı gösteriler yapmaktansa izleyici üzerinde sinemadan çıktıklarında da devam edecek bir etki yaratmaktır zira seyirci filmden sonra da hayatının herhangi bir noktasında, sokakta, evde, işte bu eşyaları kullanmak durumundadır

bir diğer özellik olarak korkulan karakterlerin ya da yaratıkların klasik amerikan sinemasında olduğu kadar grotesk olmaması sayılabilir. sanki daha gerçekçi ve daha doğaldır bu karakterler, bu yaratıklarla ilgili korku öğesi tipleriyle değil atmosferle sağlanır, hareketle, ya da bakışla bile olabilir (ring'deki küçük kızın tv'den çıkıp yürüyüşünü hatırlatayım burada)

çok fazla kan olmaması ayrı bir özellik, daha psikolojik yöntemlerle germeye yönelik bir sinema olduğu zaten önceki yazdıklarımdan da çıkıyor sanırım

bir de filmin mekanın küçük olması durumu var, bir oda, bir ev ya da en fazla küçük bir kasaba, burda da yine sıradan izleyici hedef alınıyor, bütün dünyayı etkileyen bir olaydansa küçük bir evde geçen korkutucu bir olay daha inandırıcı olabilir, ve bu da yine izleyici üzerinde sinemadan çıktıktan sonra bile devam eden bir etki yaratıyor çünkü ister istemez evine gitmek zorunda bu kişi, o evde yalnız yaşıyorsa vay haline.

başka bir özellik olarak da batı'nın korku (thrill) öğesini erotizm ile bağdaştırmasının karşısında (elm street, scream, vs vs vs) j horror türünün erotik ya da pornografik durumla pek uğraşmadığını söyleyebiliriz.

evet.

(onewayticket - 21 Ocak 2009 19:13)

agzindan lazer cikartabilen dev bir kertenkelenin tokyo'yu isgal etmesinden ibaret degildir.

(spincrus - 31 Ocak 2003 05:39)

a haunted school
a mummy's love
abominable snowman
android of notre dame
atragon
attack of the mushroom people, the
baptism of blood
beast man snow man
beauty and lequidman
birth of japan, three treasures
birth of the wizard
black cat, the
blood and soul
bloody fragments on white wall
bronze magician
capital great war
capital story: secret report
crest of betrayal
curse of the mushroom people
demon, the (devil woman )
demon pond
destroy all monsters
dictator of the city
dogora: the space monster
donor, the
don't look up
drifting classroom, the
electrical facsimile transmission man, the
entrails of a beautiful woman
entrails of a virgin (entrails of a whore)
evil dead trap
evil dead trap 2
evil of dracula
fang in the hole, the
female inquisitor
female market
first gas man, the
frankenstein conquers the world
frankenstein meets the giant devil fish
frankenstein vs baragon
frankenstein vs the giant devil fish
frankenstein vs the subterranean monster
frankenstein's monster: sanda vs gailah
gamera: the gurdian of the universe
gamera 2: advent of legion
gamera 3: revenge of iris
gammera the invincible
gammera vs barugon
gammera vs guiron
gammera vs gyaos
gammera vs jiger
gappa: triphibian monster
godzilla vs king gidrah
gammera vs viras
gammera vs zigra
ghidrah, the three-headed monster
ghost story of the snake woman
gigantis the fire monster
godzilla
godzilla 1985
godzilla's revenge
godzilla vs. biollante
godzilla vs gigan
godzilla vs megalon
godzilla vs the bionic monster
godzilla vs the sea monster
godzilla vs the smog monster
godzilla vs the thing
goke body-snatcher
gorath
green slime, the
guinea pig 3: flowers of flesh and blood
guinea pig 4: mermaid in a manhole
guts of a beauty
guts of a virgin
guts of a virgin 3
h-man, the
hakaider: mechanical violator
half human: the story of the abominable snowman
heat-haze theatre (heat shimmer theater)
hell
hideki: evil dead trap 2
hole, the
horror of an ugly woman
human vapor, the
hunting ash (hunting skyscrapers)
hypnosis
in the wood
inferno
invisible man, the
iron man
king kong escapes
king kong vs godzilla
kuroneko
kwaidan
lake of dracula
latitude zero
legend of dinosaurs and monster birds
legend of the eight samurai
living dead in tokyo bay
love-mad tutoress, the
madam white snake
magic serpent, the
majin, monster of terror
majin strikes again
masseur's curse, the
matango, the fungus of terror
mermaid in a manhole
monster zero
moon over tao
mothra
mummy's love, a
mysterian, the
naked blood
passion of a woman teacher, the
priest and empress
psychic school wars
reborn from hell: samurai armageddon
reiko
return of giant majin, the
revenge of mechagodzilla
ring, the
ring 2, the
robokill beneath discoclub layla
rusted body
s
samurai reincarnation
sand boat
sanda vs gailah
scarred people
school in the crosshairs
secret of the telegian, the
snakegirl and the silverhaird witch, the
son of godzilla
sorcerer, the
spiral, the
spirit of the pond
splatter
summer among the zonbies
tale of an unusual
tales of ugetsu (tales of a pale and mysterious moon after the rain)
telegian, the (telegraphed man, the)
the attack of the mushroom people
the black cat
the demon
the donor
the drifting classroom
the electrical facsimile transmission man
the fang in the hole
the first gas man
the green slime
the guard from underground
the h-man
the hole
the human vapor
the invisible man
the love-mad tutoress
the magic serpent
the masseur's curse
the mysterian
the passion of a woman teacher
the return of giant majin
the ring
the ring 2
the secret of the telegian
the snakegirl and the silverhaird witch
the sorcerer
the spiral
the telegian (the telegraphed man)
the war of the gargantuas
the witch
the x from outer space
vampire doll
vampire princess miyu
varan the unbelievable
war of the gargantuas, the
water cyborg
wicked city
witch, the
wizard of darkness
woman in the dunes
x from outer space, the
yog, the monster from space
yotsuya ghost story

(spincrus - 31 Ocak 2003 05:44)

bunlar da kult olarak sinema tarihine gecmis filmlerdir;

99 hon me no kimusume
boukou kirisaki jack
frankenstein tai chitei kaijuu baragon (frankenstein conquers the world (bkz: oha))
gas-ningen dai 1 gou (human vapor)
hellywood
house
jigoku (1960)
jyuujin yuki-otoko
kenpei to barabara shibijin
kinjirareta mariko (tv serisi)
kyoufu kikei ningen
kyuuketsuki gokemidoro
maboroshi no mizuumi
matango (matango, the fungus of terror)
miira no koi
moujuu
oiran
shoujo tsubaki
tsuitou no zawameki

(spincrus - 31 Ocak 2003 05:45)

1990 sonrasi japon korku filmleri, taklit ettikleri hollywood korku filmlerinden epeyce ayrilmis, daha da ileri gitmislerdir. bunun sebebi ise kendilerine senaryo olarak daha once yazilmis manga'lari secmis olmalaridir. otokiresou, rasen gibi daha once cok satilip okunan manga'lari filme gecirmek hem cok fazla masraf gerektirmemis hem de kendi kulturlerine ait degerleri filmlerde arayan japonlar icin ilgi cekici olmustur. hollywood filmlerinden de oeeh diyen dunya icin de bir alternatif haline gelmeye baslamistir.

(akira - 22 Ağustos 2003 12:13)

fotograf cekmeyen buyuk cuklu tembel japon'un gundelik hayatini anlatan ekol.

(delikan76 - 22 Ağustos 2003 12:14)

1.70 cm boyunda devasa yaratıklar şehri sarmıştı... diye başlar çoğu senaryo

(oztokyolu - 16 Ağustos 2004 09:45)

kusturasıya korku mu istiyorsun. al izle.
evrimsel bir şey olsa gerek. karakterlerle özdeşleşemiyorsun..kime acıyacağını bilemiyorsun bunlardan...ne hissettiğine bazen anlam veremiyorsun adamların.. harakiri gibi bişey yani

(kirvem - 16 Kasım 2004 22:15)

sikca basvurulan uzun saçlı kadin ogesinin -her filmde aynı kadının oynadığını düşünüyorum- bizzat bir japondan ogrendiğim üzere japon kültüründe şöyle bir anlami varmis: uzun siyah sacli kadin erkegine aşık -ya da aşık olmaya istekli-, hayatını adamış kadini simgeler. saçın kesilmesi ise kalbinin o erkek tarafından kırıldığına -diğer bir deyişle depresyona girildiğine- delalet eder. hatta japonya'da bugun bile bir gecelik ilişki yaşamak isteyen erkek kısa saçlı kadınları tercih ediyormus.
su öğesi ise -bunu kendim buldum- japonya nın ada ve deprem kültürü sahibi olup her an sulara gomulme korkusunu simgeliyor. (cinsel gondermeler de barındırıyor olabilir onu freud çulara sormak lazim.)
aile cok onemli oldugu için dagılan aile düzenin-kurumun yıkılması tehlikesinden, filmlerde her turlu lanete acık olarak işleniyor. (son 20 yılda boşanmanın deli gibi artmasını isviçre falan kaldırabilir ama japonya için 3 kuşak daha geçmesi gerekiyor sanırım)

(krepieren - 8 Mayıs 2006 00:18)