küçük önyargıların bile bazen ne kadar çok şey değiştirebildiğini anlatan bir oyun.

(mortifera - 20 Şubat 2002 01:57)

--- spoiler ---

10 numaralı jüri: he don't even speak good english.
11 numaralı jüri (düzelterek): he doesn't even speak good english.

--- spoiler ---

kahkahadan gebermek üzereydim.

(the beatles - 28 Ağustos 2008 06:31)

film boyunca ^* kadın görünmez. adamların bu kadar kızgın olmasına şaşmamalı.

(theodore bagwell - 12 Mart 2009 14:45)

filmde; herkesi çocuğun suçlu olmayabileceğine ikna etmeye çalışan ana karakter (8 numaralı jüri üyesi) ya da ne bileyim kanının son damlasına kadar savaş vermiş olan asabiyet abidesi karakter (3 numaralı jüri üyesi) gibi sivrilen tiplerden ziyade, benim en çok 7 numaralı jüri üyesi dikkatimi çekti. hani şu pazarlamacı, beyzbol maçına yetişmeye çalışan hayatı goygoy pezevenk var ya.

harbiden çok taşak herif lan. hani o sıkıntıya gelememesi, kendini goygoya dalgaya vermiş gibi görünse de aslında hakikaten asabi bi tip olması, onu bunu siklemeden kendine has nefis bi özgüvenle ortamda takılması, birisi terso yaptığı zaman (o heybetli işçi jüri üyesi dahil) zerre tırsma emaresi göstermemesi, sorumsuzluğu ve sair... çok enteresan bi karakter, belki de kendime benzettiğim için bu kadar ilgimi çekmiştir.

komik, esprili adamdır da harbiden. ne bileyim o kadar espriden aklımda bi şey kaldı misal, elemanlardan biri mendiline zarıııl zarıl sümkürünce, "tamam, kornan çalışıyor. şimdi de farları dene" deyincı, anam sen beni bi gülme al. durduramıyorlar. ben böyle zangır zangır gülende içerden peder fışkırdı odaya "noluyo ulan eşşoğlueşşeğin evladı?" diyerek, gülmekten "hıhıkorna.. korna.. hıhahkorna..." diye diye anlatamadık, herif kornayı porno anladı, evde birtakım sabah dayakları... neyse abi anlatınca bi sike benzemedi hakikaten de, izlerken güldümdü lan, atmosfere kaptırdık demek ki. hatta "lan sümküren neyi olursa bu repliği yapıştırmak icap eder dost meclislerinde" deyu aklımdan da geçirmedim değil. sonra vazgeçtim. bazı şeyler ingilizce güzel abi, şunu deyip de taşak geçecekken yüzyıllık taşak malzemesi vermek de var. adamı sikiverirler korna morna ne diyon diye. şş bahele dinliyon mu, adamı oracıkta sikizleyiverirler.

bir de dikkatimi çekti, bu karakteri oynayan jack warden'ın bazı hareketleri bana robert de niro'nun bazı kendine özgü jestlerini mimiklerini hatırlattı. yani demem o ki, elbette robert de niro en baba aktörlerden, benim de favorilerimden lakin bir etkilenme olmuş olabilir, çok normal. netice itibariyle filmin çekildiği sıra robert de niro 14 yaşında, marilyn monroe filmleri izleyerek babafingoyu sıvazlayan ergen bi it. hani robert de niro'ya özgü bi trip vardır, zerre konuşmadan iki eliyle yanındakini gösterir ve o iki el de "aha adam söylüyo, adam her şeyi açık net açıklıyo, ben daha üstüne ne deyim, herif noktayı koydu amına koyim. ben iki saattir anlatıyom bana güvenmiyon, al bu da aynısını söylüyo. ikiye bir. hadi hassiktir git şimdi" ifadesini aktarır izleyiciye adeta. ulan herifin hareketi yarım saniye sürmüyo, anlatıcaz diye paragraf yazdık, üstelik anlatamadık da. vallaha anlatamadık. anladıysan şeyap lan. ne yap? ne biliyim. seks.

son tahlilde, on numara film abiko. ha beni alsalar jüri diye, filmin başında görüken o zavallı piçoz için "lan oğlum görmediniz mi sıfadını garibanın, bu adam neyi öldüremez. not guilty!" deyip, 8 numaralı jüri üyesinin (henry fonda) tek başına cümle jüri üyesini karşısına alma karizmasını, senaryoyu, ambiyansı, filmin çekilme sebebini sikip atardım o ayrı. dahi anlamındaki o ayrı. bunlara dikkat edelim.

(kelevelelis - 5 Haziran 2009 12:46)

reasonable doubt terimini bana öğreten filmdir. koca filmi tek mekanda seyirciyi sıkmadan götürmek kolay değildir, bir kere buradan takdir kazandı benden.

(mortello - 16 Aralık 2002 14:10)

bir önyargı belgeseli ve hayatımın filmidir.
hatta hayatımın sonuna kadar sadece bu filmi izlemek, her bir repliğini ezberlemek ve fonda ile beraber o merdivenleri inmek istiyorum.

--- spoiler ---

ayrıca güzel ayrıntıları vardır.

ilk oylamada, çocuğun suçlu ya da suçsuzluğuna karar verilirken jüri başkanı "suçlu diyenler?" der. o sırada "suçlu" diyenlerin bir kısmının diğerlerine bakarak ve alenen onlardan etkilenerek 2-3 saniye rötarla ve isteksizce el kaldırdıklarını görürürüz. bir insan hayatının söz konusu olduğu böyle bir durumda bile kesin fikrini ortaya koyamayan ve çoğunluktan etkilenen insanların elinde bir insanın kaderi vardır.

yılın en sıcak gününde odaya kapatılan juri üyeleri, vantilatörün çalışmadığını görürler. her bir üye, çalışmayan fanı görür ve "bozuk herhalde" diyerek uğraşmazlar. saatler geçtikten sonra, vantilatörün lambaya bağlı olduğunu ve bozuk olmadığını tesadüfen öğrenirler. jüri üyeleri önyargılıdır, hayatın her alanında. bizler gibi.

filmde 12 jüri üyesinden sadece ikisinin isimlerini öğreniriz. bu iki kişi, çocuğun aleyhine olan delilleri çürütmede emeği geçen iki kişidir. yani filmde sadece kahraman olanların isimlerini öğrenme şerefine nail oluruz.

yani;

+ hey! what's your name?
- davis.
+ my name's mccardle.

diyalogu öylesine yazılmış bir replikten ibaret değildir.

ayrıntılarıyla birlikte muhteşemdir.

--- spoiler ---

(venusteki limon agaci - 28 Haziran 2011 16:26)

bu filmi "on iki engıri men" şeklinde telaffuz etmeyen adamın türklüğünden şüphe ederim ben. aynı şey "beş yüz deyz of samır" için de geçerli.

(bolshoi booze - 13 Kasım 2011 17:26)

ne kadar imdb'de zirveyi zorlasa da tarihine bakılınca önce burun kıvırılan, izledikten sonra ise insanın kendinden utanmasına sebep olan film. yıllar aslında hiçbir şeyi değiştirmiyor, teknoloji ne kadar hızlı gelişse de güzel film her zaman güzel film(miş).

(popara - 26 Şubat 2012 06:28)

1957 yapımı bir başyapıt için 2013 yılında çıkıp "klişe" diyenleri göstermiştir bu film bize. senin klişe dediğin kavramların dayanağı o yıllarda yapılan ve kült haline gelmiş filmler/sahneler. filmi değerlendirirken bunu gözden kaçırırsan maalesef esaslı bir değerlendirme yapmış olmazsın. sonradan yapılan kötü taklitler aslının değerini düşürmez. çekile çekile klişe olmuş sahneler de, bu sahnenin ilk kullanıldığı anki değerini eksiltmez.

henry fonda'nın müthiş psikolojik performansı için bile defalarca izlenebilir.

(husamettin tambay - 19 Mayıs 2013 23:39)

sinemada kaliteli iş yapmak için paraya, efektlere, büyük prodüksiyonlara hatta ve hatta renklere^* bile ihtiyacınız olmadığını kanıtlayan en önemli filmlerdendir.

(nopasaran - 28 Ağustos 2013 22:02)

üniversitelerde sosyal psikoloji derslerinde grup psikolojisine örnek olarak izlettirilen film. siz istediğiniz kadar ''overrated'' olduğunu söyleyin çoktan insanlık tarihine geçmiş bir yapımdır.

(vince15 - 28 Ağustos 2013 22:28)

guilty ve not guilty repliklerini kafama kaziyan film. unlu birileri oynuyor ama kimdi hatirlamiyorum.

(zaknafein - 30 Mayıs 2001 20:25)

agatha christienin yetersiz ve kötü bulduğu bir filmdir. (bkz: kim takar)

(tremor - 25 Mayıs 2004 18:11)

hukuk fakültesinde ilk ceza yargılaması hukuku dersinde gösterilmesi gereken filmdir. efendim yok anglo-sakson hukuku farklıymış, yok bizde jüri sistemi yokmuş bunların hiçbirine itibar etmeyiniz. konu evrensel ve asla güncelliğini yitirmeyecek cinsten. şimdiye kadar en az on kez izledim, bir on kez daha izlemek isterim.

(enrico ciampini - 11 Kasım 2014 20:51)

yemişim hukuk fakültesini, lise 2 seviyesindeki bütün öğrencilere zorunlu izletilmesi gereken film. hak hukuk adalet doğruluk nedir sorusunu sormadan ot gibi yetişmemek lazım.

(reavelyn - 11 Kasım 2014 20:55)

senaryonun bir filmde ne kadar önemli olduğunu gösteren film. milyon dolarlık animasyonlara, çok geniş bir sete, 76 kamera'ya gereksinim olmadan da çok başarılı bir film çekilebiliyormuş.

(kareem - 29 Temmuz 2004 22:54)

12 kizgin adam sizi de dikkatsiz, mahkemeyi dikkatle izlememis bir juri uyesi rolune koyuyor. mahkeme hakkinda hicbirsey bilmediginiz icin juri odasinda etkili olan isimlerin etkisi altinda kalip siz de karar veriyorsunuz, ya da, "hadi bir karar versinler de film bitsin" gibi bir tutum icerisine giriyorsunuz, ki bu iki tutum da icerideki juri uyelerinin tutumudur... film sonunda juri kararini veriyor, herkes evine dagiliyor; siz de gonul rahatligi icerisinde ayriliyorsunuz ekran basindan mutlu mutlu, ama hala bilmiyorsunuz cocuk gercekten de suclu mu degil mi diye... iste seyirciyi bu juri koltuguna koyabilmesi ve sizin uzerinizde bu sosyal psikoloji deneyini yapabilmesi bu filmin en onemli ozelligidir bence...

(neogramsci - 11 Kasım 2004 00:54)

<düzeltme>

en beğenilen entirimde yanlış bilgi verdiğimi öğrendim dün gece, düzeltme yapmak boynumun borcu :)
1957'de lumet tarafından filme çekilmeden önce ilk olarak 1954 yılında televizyon tiyatrosu olarak ( canlı ) sahnelenmiş reginald rose'un senaryosunu yazdığı bu oyun.
şu an istanbul şehir tiyatroları'nda yeniden sahnede oyun ve yönetmen arif akkaya'ya göre ilk sahnelenmesi 1954 ( ya da radikal yanlış bilgi girdi bilemiyorum ), oyuncu metin çoban'a göre 1959 ( bu benim kendisinden aldığım bilgi ).
her durumda o dönem tiyatromuzun dünyayı günün şartlarına rağmen ne kadar yakından takip ettiğinin bir göstergesi.

</düzeltme>

tiyatrodan sinemaya uyarlandigini düsündügüm ama (bkz: #6543529) sinemadan tiyatroya uyarlandigini ögrenince sidney lumet'e saygimin arttigi, oyunculari da en az yönetmeni kadar basarili olan mükemmelligini tanimlamaya kelime bulamadigim film.

kisaca karakterleri tanimak gerekirse;

--- spoiler ---

1. jüri üyesi^*; bir lisenin futbol takiminda asistan koç, jüri baskani.
2. jüri üyesi^*; bir banka memuru, çekingen, cesaretsiz.
3. jüri üyesi^*; sifirdan bir kurye servisi kurmus, ogluyla kavgali.
4. jüri üyesi^*; broker, mantigi herseyin önünde bir sahsiyet.
5. jüri üyesi^*; kenar mahallede yetismis ama kendini gelistirmis, pislige bulasmamis. film boyunca meslegi ifsa edilmez. belkide issiz.
6. jüri üyesi^*;boya isçisi, büyüklerine saygili.
7. jüri üyesi^*; pazarlamaci. büyük bir ihtimalle kapi kapi satis yapan, çenesi düsük, ikna kabiliyeti yüksek, beyzbol fanatigi.
8. jüri üyesi^*; 3 çocuk babasi, önyargilarini mahkeme girisinde birakmis mimar.
9. jüri üyesi^*; 70lerinde bir ihtiyar. onun da meslegi belirtilmez ama iyi bir gözlemcidir belkide bir gazeteci yada yazar kim bilir.
10. jüri üyesi^*; patron. önyargilari içinde bogulur. ingilizcesi de pek iyi degildir^*
11. jüri üyesi^*; saat yapimcisi. amerikan sistemine cani gönülden inanan bir göçmen.
12. jüri üyesi^*; kafasi karismaya müsait, reklamci.
yargilanan çocuk : sadece filmin basinda, bugulu gözlerle jüri üyelerinin karar vermek için odaya geçislerini seyrederken görünür. film boyunca psikolojisinden, sosyal statüsüne, yeteneklerinden, suç geçmisine kadar bütün özellikleriyle tanitilir.

--- spoiler ---

(r2 - 22 Ekim 2005 23:13)

drama; 1957; 93 dakika
yönetmen: sidney lumet (yönetmen olarak ilk çalışması)
orijinal öykü: reginald rose'un bir oyunundan uyarlama
oyuncular: henry fonda, martin balsam, lee j. cobb, e.g. marshall, jack klugman, robert webber, ed begley sr., john fiedler, jack warden, george voskovec, edward binns, joseph sweeney.
ödüller:
1957 berlin international film festival: golden berlin bear;
1957 british academy awards: best actor (fonda);
1957 edgar allan poe awards: best screenplay; (en iyi film)
1957 national board of review awards: ten best films of the year; (yılın en iyi on filmi)
1957 academy award nominations (oskar adaylığı) : best picture (en iyi film), best director (en iyi yönetmen-lumet), best adapted screenplay (en iyi sinemaya uyarlama)

görsel dökümanlar:

film afişi :
http://www.movieposter.com/…rchive/main/17/b70-8531

filmden bir sahne (bıçağın giriş açısı tartışılırken):
http://www.moderntimes.com/palace/50_image/12.jpg

dahası için:
http://images.google.com/…ry men &hl=tr&sa=n&tab=wi

(bkz: tek mekan filmi)

senaryo da ufak bir hata da vardır:
"common law" hukuk sisteminde juri üyesinin kendiliğinden araştırma yapması kanuna aykırıdır. izin verilmez.
ayrıca juride hiç kadın yoktur. ama bu bir hata sayılamaz. ilginç olan filmin yeni versiyonunda da yapımcılar adını değiştirmek istemedikleri gerekçesiyle jüriye kadın koymamışlardır. abd'de kadın hakları savunucuları, 1920'lerden başlayarak kadınların jüri üyeliğinin yasalaşması için başarılı sonuçlar veren bir savaş vermeye başlamışlardı. ancak yine de kadınları "bir sınıf" olarak gören abd yasaları yine de ayrımcılık içinde düzenleniyordu. kadını ev ve aile hayatının merkezinde gören hukuk sistemi (yargı ve yasa koyucu) örneğin kadınların juri seçilmesinin bir kamusal yükümlülük haline getirilemeyeceğini savunuyordu. buna göre juri seçilen kadının üyeliği geri çevirme hakkı vardı. dışarıdan bakılıdığında bir hak olarak gösterilen bu durum, toplum baskısı ile birleştiğinde neredeyse 20nci yy'ın son çeyreğine değin kadınları jurilerde görev almaktan uzak tutan bir kısıtlamaya dönüşüyordu.

jürüde hiç zenci de yoktur. gerçi zenciler 1870'lerden bu yana jurilerde görev yapabilmektedir ve uygulama 1930'larda yaygın hale gelmiştir ancak peremptory challenge adı verilen juri seçme uygulaması bugün bile, tamamı beyazlardan oluşan bir juriye karar yetkisi sağlayabilmektedir.

http://en.wikipedia.org/wiki/all-white_jury
http://www.msmagazine.com/…mer2004/justverdicts.asp

(andrew - 23 Kasım 2001 11:33)

on yargilarin giderek kirildigi, iyi bir senaryosu olan sidney lumet filmi..

--- spoiler ---
filmde tumden gelimci bir mantik oldugu soylenebilir. ilk basta cocugun suclu oldugu varsayimi vardir, olaylar bellidir, ve cocugu "suclu" bulan kisiler bu olaylar uzerinde pek dusunmemislerdir.. fakat daha sonra henry fonda'nin oynadigi karakterin dikkatini cektigi noktalarla bu varsayim kirilir.. ve cocugu suclu bulan juri uyeleri oylarini "sucsuz"a cevirirler.. tipki filmin basinda sicak bir hava varken, oylarin giderek degismesiyle birlikte havanin da bozmasi ve yagmur yagmasi gibi..

senaryosu cidden iyidir.. mesela cocugun suclu oldugu konusunda direten ve meseleyi bariz bir sekilde kisisel alan adamin, cebinden cocuguyla birlikte fotografi duser ve fotografi yirtar.. yani adam, kendini oldurulen baba yerinde gormektedir, ogluyla kisisel sorunu vardir.. ayni sekilde bahsi gecen adam "seni oldurecegim" sozunun soylenmesiyle karsi tarafin oldurulecegini soyler velakin kendisi de bu lafi "laf arasi"nda kullanir ve niyeti de karsi tarafi oldurmek degildir.. yani tezinin anti tezine yine kendisi ulasir.. bu sekilde gelisen olaylardan filmde daha fazla da vardir..

ayrica filmde bir sahnede maca gitmek icin juri uyeleri arasindaki toplantinin kisa kesilmesini isteyen ve basta digerleri gibi cocugu suclu bulan adam, henry fonda'nin oynadigi inatci karaktere neden boyle davrandigini soyler.. ikisinin arasinda maca gitmekle o toplantida olmanin pek farki olmadigi yonunde bir konusma gecer.. hakikaten de oyledir: bir kumar gibidir, cocugun suclu olmasi ya da olmamasi.. zaten bu maca gitmek isteyen adam filmin sonunda oylarin yonu degisirken cocuk icin "sucsuz" diye oy verir.. baska bir juri uyesi bunun nedenini ondan aciklamasini istediginde bir neden one suremez.. cunku o adam icin o olayin bir mactan farki yoktur.. kim macta/davada daha guclu olduysa oyunu o tarafa vermistir, o takimi tutmustur.. aslinda film cocugun gercekten suclu olup olmadigi yonunde kesin bir sey de demez.. sonucta olayin bir kumara benzeyen yonu de vardir.. cocugun hala babasini oldurmus olma ihtimali vardir.. ama oldurmeme ihtimali de..
--- spoiler ---

(whatdreamsmaycome - 12 Haziran 2005 15:15)